15 سـال پـيـش وقتي ميخواستي فعاليتي در عرصه بستهبندي داشتهباشي در توجيه و توضيح کار خود از اصل کلمه بستهبندي کمتر استفاده ميکرديم. واژه بستهبندي آن قدر وجاهت نداشت که با بکار بردن آن نقطه قوتي در پيام يا کلام ما باشد. بستهبندي را ميشناختند اما با واژههاي ديگري آن را تعريف ميکردند. مانند ”چاپ“، ”کارتن“، ”کيسه“، ”سلفون“. ضمن آن که بستهبندي در توليد تعريف ميشد و جزء خط توليد به حساب ميآمد. تا اين که سيزده سال پيش مجلهاي سر برآورد و مدعي شد که خود بستهبندي در اندازهاي هست که جداگانه مورد توجه قرار گيرد، تشکل داشتهباشد، رشتهدانشگاهي داشتهباشد، برايش سمينار برگزار شود و خلاصه قابل بحث و توجه باشد.
اطلاعرساني در باره بستهبندي آغاز شد و در طول سيزده سالي که از آغاز اين نهضت ميگذرد بستهبندي به بسياري از چيزهايي که نداشت رسيده است. رشته دانشگاهي، سمينارهاي گوناگون، برنامههاي اختصاصي راديويي و تلويزيوني، رسانههاي ريز و درشت مدعي، کارشناسان و اساتيد، تشکلهاي علاقمند به توليت اين صنعت، کتاب، سايت اينترنتي، نهاد دولتي و از همه مهمتر درک عمومي.
شايد بتوان گفت بالاترين و مهمترين دستاورد نهضت اطلاعرساني درباره بستهبندي همانا رشد و توسعه درک و فرهنگ عموميدر خصوص بستهبندي بوده و هست. اين درک عمومي نه تنها درک مردم کوچه و بازار که حتي متخصصان و دولتمردان را شامل ميشد. آن قدر که هر کس به فراخور جايگاه خود در باره بستهبندي نظر ميدهد و صحبت کردن از اهميت بستهبندي نشانه بهروز بودن گوينده است. اين باعث خوشحالي است.
امروز همان نهضت توسط همان که پرچمش را برداشت با قوت و قدرت ادامه دارد و نه تنها در قالبهاي پيشين خود مانند انتشار مقالات و مشاورهها بلکه در قالبهاي جديد چون نشستهاي تخصصي و برنامههاي آموزشي مدون و هدفمند در حال پيگيري و توسعه است.
متخصصان بستهبندي و دانشافزايي
سال 1388 سالي بود که خط جديدي در اطلاعرساني بستهبندي ترسيم شد و آن دانشافزايي متخصصان بستهبندي بود. پنج نشست تخصصي در محل مرکز آموزش بازرگاني و طرح برخي مباحث که همواره محل اشکال بودهاند موجب شد فصل جديدي در همگرايي کارشناسان بستهبندي آغاز شود.
مرکز آموزش بازرگاني به عنوان ميزبان و مشوق اين نشستهاي تخصصي بر تداوم اراي اين حرکت توسط ماهنامه صنعت بستهبندي اصرار داشتهو ارزيابي اين مرکز از نشستهاهمواره مثبت بوده است.
موفقيت کامل نهضت دانشافزايي متخصصان بستهبندي در گرو خروج متخصصان بستهبندي از انفعال علمي و تحقيقاتي و شرکت فعال در نشستهاي تخصصي دارد. برنامههاي مفيد و کاربرد بسياري براي دانشافزايي متخصصان بستهندي تدارک ديده شد که به حضور اهالي بستهبندي در نشستهاي تخصصي وابستهاست. متخصصان و نخبگان بسياري در داخل و خارج از کشور آمادگي حضور در جمع متخصصان بستهبندي ايران را دارند تا تجربيات خود را انتقال دهند و تحقق اين امر وابست مستقيم به عزم دستاندرکاران عرصه بستهبندي دارد.
آموزشهاي سراسري بستهبندي در سال 1389
طرح ديگري که در سال جاري به مرحله اجرا خواهد رسيد طرح آموزشهاي سراسري ستهبندي در کشور است. از آن جا که اين در پايهگذار آموزشهاي بستهبندي بر اساس استانداردهي جهاني و با استفا از منابع درسي معتبر بوده است در سال جاري اين روشهاي آموزشي توسعه خواهديافت.
به زودي توافقنامههايي بين ورتخانههاي مرتبط با مسئله بستهبندي در خصوص آموزش بستهبندي در تهران و مراکز استان منعقد ميشود که منجر به استانداردسازي دانش بستهبندي در سراسر کشور خواهد شد.
از اواخر سال 1387 ن مرکز آموزش بازرگاني که ارگان آموزشي مسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني وزارت بازرگاني است با همکاري ماهنامه صنعت بستـهبنـدي بـه طـور منسجـم و پيـوسته دورههاي آموزشي بستهبندي را براي صاحبان صنايع و بازرگانان برگزار کرده است. در حال حاضر اين مرکز بيش از بيست دوره تخصصـي در حوزه بستهبندي دارد که بستهبه نياز علاقمندان به صورت گــروهــي بــراي ايـشـان بـرگـزار مـيکنـد. در هميـن راستـا دورههـاي مـديـريـت عموميبستهبندي همچنان به صورت ترميک در طول سال برگزار خواهد شد.
اميدميرود با برنامهريزيهاي انجام شده، طرح توسعه دانش بستهبندي که از سال گذشته به وسيله مرکز آموزش بازرگاني و ماهنامه صنعت بستهبندي در تهران در حال اجراست در سال ر درحداقل ده استان از سي استان کشور اجرا شده و مباحث فني گوناگون بستهبندي در محافل صنعتي و بازرگاني کشور مطرح شود.
جلب کمکهاي بينالمللي براي توسعه بستهبندي
ازجمله حرکتهايي که در راستاي نهضت دانشافزايي بستهبندي در حال شکلگيري است و امسال نخستين گامهاي جدي آن برداشتهخواهد شد جلب توجه سازمانهاي توسعهاي در عرصه بينالملل است. در حال حاضر چند طرح مرتبط با بستهبندي مراحل مقدماتي خود را براي جلب حمايت سازمان توسعه اقتصادي ملل متحد (يونيدو) ميگذرانند. ماهنامه صنعت بستهبندي در تلاش اسـت بـا کمک کارشناسان يونيدو در ايران نظر اين سازمان را براي حمايت از طـرحهـاي توسعهاي مربوط به بستهبندي جلب کند. در صورت موفقيت اين تلاشها و اجرايي شدن آنها راه براي طرحهاي بزرگتر که اثرگذاري بيشتري در چرخه توليد و زنجيره تاميندارند باز خواهد شد و سالهاي آينده شاهد شکوفايي بيشتر بخش بستهبندي در کشور خواهيم بود.
حضور بينالمللي
شـايـد بسياري از ما ايرانيان بخصوص در عرصه فعاليتهاي اطلاعرساني، حـضـور بـيـنالـملـل را تنها در نمايشگاههاي بينالمللي ويا عضويت در بعضي تشکلهاي بينالمللي تعريف کنند. نهضت دانشافزايي بستهبندي پا را فراتر از اين حد گذاشتهو در جذب کارشناس از خارج از کشور نيز به موفقيتهايي دست پيدا کرده است. اين نهضت هماکنون دو عضو فعال و متخصص بخش تحريريه در اروپا و ايالات متحده دارد که مطالب بسياري از آنها هر ماه در ماهنامه صنعت بستهبندي منتشر ميشود.
مچنين دو عضو انگليسي و برزيلي پاره وقت نيز در اروپا و آمريکاي لاتين دارد که به صورت موردي اطلاعات تخصصي را به اين دتر ارسال ميکنند. اينها ا از آژاسهاي خبري تخصصي بسهبندي و شرتهايي هسند که آخرين اخبار بستبندي را به صورت اختصاصي براي ماهنامه صنعت بستهبندي ارسال ميکنند تا از پوشش خبري وسيع اين مرکز اطلاعرساني د ايران استفاده کنند. در اين راستا ماهنامه صنعت بستهبندي با تکيه بر مسيرهاي استاندارد توسعه و تجارب استراتژيک خود در راهبرد بخش بستهبندي کشور به انتخاب و هدايت اخبار ميپردازد. به زودي دستاندرکاران بستهبندي و علاقمندان اين صنعت در ايران شـاهـد دريافت اطلاعات روز جهان از سوي خبرگان جهاني به صورت جلسات حضوري و يا ويديوکنفرانس نيز خواهند بود.
طرح تجهيز يکصد کتابخانه
آن توفيق و لطف الهي که باعث شد نهضت دانشافزايي بستهبندي از سالها پيش آغاز شود و پايدار بماند هماکنون نيز برقرار است و باعث پيوند دلسوختگان توسعه کشور ميباشد. ماهنامه صنعت بستهبندي در چارچوب خدماتي که خود بـر خـود وظـيـفـه دانـسته، طرح تجهيز کتابخانههاي کشور به منابع اطلاعاتي بستهبندي را در دست اجرا دارد. در اين طرح ماهنامه صنعت بستهبندي اقدام به شودن آرشيو خود کرده و نسخ آرشيوي را از ابتداي انتشار تا آخرين شماره در اختيار کتابخانههاي کشور قرار مدهد.
گفتني است در حال حضر تعداد زيادي از کتابخانههاي کشور به فهرست دريافتکنندگان ماهنامه صنعت بستهبندي پيوستهاند اما طرح مورد نظر جدا از شکل جاري و به صورت هماهنگ و به شکل هدفمند اجرا خواهد شد.
در اين طرح، يکصد کتابخانه از يکصد شهر ايران (هر شهر، يک کتابخانه) به انـتخاب سازمان کتابخانههاي عمومي کشور هر کدام يک دوره کامل ماهنامه صنعت بستهبندي از ابتدا تا آخرين شماره منتشره را به صورت صحافي شده دريافت خواهند کرد. اين کار در جهت تکميل رسالت اين مجله و در راستاي توسعه دانش بستهبندي و اطمينان از انجام آن صورت ميگيرد.
حمايت خيرين از توسعه دانش بستهبندي
يکصد دوره کامل ماهنامه صنعت بستهبندي بالغ بر يک هزار و سيصد مجلد صحافي شده است. صحافي و ارسال اين حجم کتاب هزينه و کار سنگيني را ميطلبد. از آن جا که وقتي پاي نيت خير و صداقت رفتار در ميان بيايد اهل آن در صـحنه حاضر ميشوند رييس اتحاديه صحافان استان تهران پس از اطلاع از جريان امر با شناختي که از روحيه و مرام اعضاي صنف خود داشت قول مساعدت در خصوص صحافي اين مجلدات داد. در کمترين زمان نخستين نسيم از اين باغ وزيدن گرفت و صحاف خوشنام و چيرهدست ”سيدين“ در تماسي با سردبير مجله براي صحافي رايگان دهها سري ازاين مجلدات اعلام آمادگي کرد.
در همين راستا چند سازمان نيز در خصوص ارسال رايگان اين دورههاي صحافي شده (هر دوره کامل، نزديک به چهل کيلوگرم) به کتابخانههاي هدف اعلام آمادگي کردند. بدين سان با ياري خداوند و همت نيکوکاران، کتابخانههاي يکصد شهر در کشور صاحب منابع اطلاعاتي بستهبندي خواهند شد. افزون بر دورههـاي صـحـافـي شـده، هـر کـتـابـخـانـه دو جلد از کتابهاي ”مباني فنآوري بـسـتـهبـنـدي(شـنـاخـت)“، ”مباني فنآوري بستهبندي(پلاستيکها)“، ”راهنماي بستهبندي مواد شيميايي“ و ”بانک اطلاعات دستاندرکاران بستهبندي“ را که از انتشارات ماهنامه صنعت بستهبندي هستند نيز دريافت خواهد کرد.
توسعه در عمق
همه اين تلاشها بخشي از آن عزمياست که در سال 1376 با انتشار نخستين نشريه تخصصي بستهبندي در خاورميانه شکل گرفت و پاياني بر آن نيست. نهضت دانـشافزايي بستهبندي که سالهاي ابتدايي خود را بيشتر درگير فرهنگسازي بستهبندي در بين مردم و مسئولان و حتي صاحبان صنايع بود عمدتا از طريق انتشار مجله صنعت بستهبندي و در همين حد شناختهشده است. در حالي که فعاليتهاي زيرسطحي اين نهضت که وقت زيادي را به خود اختصاص ميدهد معمولا از ديدگان اهالي اين صنعت پنهان است. اين فعاليتها در شکل مشاورههاي بيشمار به صورت جلسات حضوري و سمينارها و مطالعات فردي، در کنار تلاشهاي کارآفرينان اين صنعت تاثير مثبتي در رونق بازار بستهبندي داشته و سال 1389 اين نهضت با ياري خداوند، گسترش بيشتري خواهد داشت.