۱۵ سـال پـیـش وقتی میخواستی فعالیتی در عرصه بستهبندی داشتهباشی در توجیه و توضیح کار خود از اصل کلمه بستهبندی کمتر استفاده میکردیم. واژه بستهبندی آن قدر وجاهت نداشت که با بکار بردن آن نقطه قوتی در پیام یا کلام ما باشد. بستهبندی را میشناختند اما با واژههای دیگری آن را تعریف میکردند. مانند ”چاپ“، ”کارتن“، ”کیسه“، ”سلفون“. ضمن آن که بستهبندی در تولید تعریف میشد و جزء خط تولید به حساب میآمد. تا این که سیزده سال پیش مجلهای سر برآورد و مدعی شد که خود بستهبندی در اندازهای هست که جداگانه مورد توجه قرار گیرد، تشکل داشتهباشد، رشتهدانشگاهی داشتهباشد، برایش سمینار برگزار شود و خلاصه قابل بحث و توجه باشد.
اطلاعرسانی در باره بستهبندی آغاز شد و در طول سیزده سالی که از آغاز این نهضت میگذرد بستهبندی به بسیاری از چیزهایی که نداشت رسیده است. رشته دانشگاهی، سمینارهای گوناگون، برنامههای اختصاصی رادیویی و تلویزیونی، رسانههای ریز و درشت مدعی، کارشناسان و اساتید، تشکلهای علاقمند به تولیت این صنعت، کتاب، سایت اینترنتی، نهاد دولتی و از همه مهمتر درک عمومی.
شاید بتوان گفت بالاترین و مهمترین دستاورد نهضت اطلاعرسانی درباره بستهبندی همانا رشد و توسعه درک و فرهنگ عمومیدر خصوص بستهبندی بوده و هست. این درک عمومی نه تنها درک مردم کوچه و بازار که حتی متخصصان و دولتمردان را شامل میشد. آن قدر که هر کس به فراخور جایگاه خود در باره بستهبندی نظر میدهد و صحبت کردن از اهمیت بستهبندی نشانه بهروز بودن گوینده است. این باعث خوشحالی است.
امروز همان نهضت توسط همان که پرچمش را برداشت با قوت و قدرت ادامه دارد و نه تنها در قالبهای پیشین خود مانند انتشار مقالات و مشاورهها بلکه در قالبهای جدید چون نشستهای تخصصی و برنامههای آموزشی مدون و هدفمند در حال پیگیری و توسعه است.
متخصصان بستهبندی و دانشافزایی
سال ۱۳۸۸ سالی بود که خط جدیدی در اطلاعرسانی بستهبندی ترسیم شد و آن دانشافزایی متخصصان بستهبندی بود. پنج نشست تخصصی در محل مرکز آموزش بازرگانی و طرح برخی مباحث که همواره محل اشکال بودهاند موجب شد فصل جدیدی در همگرایی کارشناسان بستهبندی آغاز شود.
مرکز آموزش بازرگانی به عنوان میزبان و مشوق این نشستهای تخصصی بر تداوم ارای این حرکت توسط ماهنامه صنعت بستهبندی اصرار داشتهو ارزیابی این مرکز از نشستهاهمواره مثبت بوده است.
موفقیت کامل نهضت دانشافزایی متخصصان بستهبندی در گرو خروج متخصصان بستهبندی از انفعال علمی و تحقیقاتی و شرکت فعال در نشستهای تخصصی دارد. برنامههای مفید و کاربرد بسیاری برای دانشافزایی متخصصان بستهندی تدارک دیده شد که به حضور اهالی بستهبندی در نشستهای تخصصی وابستهاست. متخصصان و نخبگان بسیاری در داخل و خارج از کشور آمادگی حضور در جمع متخصصان بستهبندی ایران را دارند تا تجربیات خود را انتقال دهند و تحقق این امر وابست مستقیم به عزم دستاندرکاران عرصه بستهبندی دارد.
آموزشهای سراسری بستهبندی در سال ۱۳۸۹
طرح دیگری که در سال جاری به مرحله اجرا خواهد رسید طرح آموزشهای سراسری ستهبندی در کشور است. از آن جا که این در پایهگذار آموزشهای بستهبندی بر اساس استانداردهی جهانی و با استفا از منابع درسی معتبر بوده است در سال جاری این روشهای آموزشی توسعه خواهدیافت.
به زودی توافقنامههایی بین ورتخانههای مرتبط با مسئله بستهبندی در خصوص آموزش بستهبندی در تهران و مراکز استان منعقد میشود که منجر به استانداردسازی دانش بستهبندی در سراسر کشور خواهد شد.
از اواخر سال ۱۳۸۷ ن مرکز آموزش بازرگانی که ارگان آموزشی مسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی وزارت بازرگانی است با همکاری ماهنامه صنعت بستـهبنـدی بـه طـور منسجـم و پیـوسته دورههای آموزشی بستهبندی را برای صاحبان صنایع و بازرگانان برگزار کرده است. در حال حاضر این مرکز بیش از بیست دوره تخصصـی در حوزه بستهبندی دارد که بستهبه نیاز علاقمندان به صورت گــروهــی بــرای ایـشـان بـرگـزار مـیکنـد. در همیـن راستـا دورههـای مـدیـریـت عمومیبستهبندی همچنان به صورت ترمیک در طول سال برگزار خواهد شد.
امیدمیرود با برنامهریزیهای انجام شده، طرح توسعه دانش بستهبندی که از سال گذشته به وسیله مرکز آموزش بازرگانی و ماهنامه صنعت بستهبندی در تهران در حال اجراست در سال ر درحداقل ده استان از سی استان کشور اجرا شده و مباحث فنی گوناگون بستهبندی در محافل صنعتی و بازرگانی کشور مطرح شود.
جلب کمکهای بینالمللی برای توسعه بستهبندی
ازجمله حرکتهایی که در راستای نهضت دانشافزایی بستهبندی در حال شکلگیری است و امسال نخستین گامهای جدی آن برداشتهخواهد شد جلب توجه سازمانهای توسعهای در عرصه بینالملل است. در حال حاضر چند طرح مرتبط با بستهبندی مراحل مقدماتی خود را برای جلب حمایت سازمان توسعه اقتصادی ملل متحد (یونیدو) میگذرانند. ماهنامه صنعت بستهبندی در تلاش اسـت بـا کمک کارشناسان یونیدو در ایران نظر این سازمان را برای حمایت از طـرحهـای توسعهای مربوط به بستهبندی جلب کند. در صورت موفقیت این تلاشها و اجرایی شدن آنها راه برای طرحهای بزرگتر که اثرگذاری بیشتری در چرخه تولید و زنجیره تامیندارند باز خواهد شد و سالهای آینده شاهد شکوفایی بیشتر بخش بستهبندی در کشور خواهیم بود.
حضور بینالمللی
شـایـد بسیاری از ما ایرانیان بخصوص در عرصه فعالیتهای اطلاعرسانی، حـضـور بـیـنالـملـل را تنها در نمایشگاههای بینالمللی ویا عضویت در بعضی تشکلهای بینالمللی تعریف کنند. نهضت دانشافزایی بستهبندی پا را فراتر از این حد گذاشتهو در جذب کارشناس از خارج از کشور نیز به موفقیتهایی دست پیدا کرده است. این نهضت هماکنون دو عضو فعال و متخصص بخش تحریریه در اروپا و ایالات متحده دارد که مطالب بسیاری از آنها هر ماه در ماهنامه صنعت بستهبندی منتشر میشود.
مچنین دو عضو انگلیسی و برزیلی پاره وقت نیز در اروپا و آمریکای لاتین دارد که به صورت موردی اطلاعات تخصصی را به این دتر ارسال میکنند. اینها ا از آژاسهای خبری تخصصی بسهبندی و شرتهایی هسند که آخرین اخبار بستبندی را به صورت اختصاصی برای ماهنامه صنعت بستهبندی ارسال میکنند تا از پوشش خبری وسیع این مرکز اطلاعرسانی د ایران استفاده کنند. در این راستا ماهنامه صنعت بستهبندی با تکیه بر مسیرهای استاندارد توسعه و تجارب استراتژیک خود در راهبرد بخش بستهبندی کشور به انتخاب و هدایت اخبار میپردازد. به زودی دستاندرکاران بستهبندی و علاقمندان این صنعت در ایران شـاهـد دریافت اطلاعات روز جهان از سوی خبرگان جهانی به صورت جلسات حضوری و یا ویدیوکنفرانس نیز خواهند بود.
طرح تجهیز یکصد کتابخانه
آن توفیق و لطف الهی که باعث شد نهضت دانشافزایی بستهبندی از سالها پیش آغاز شود و پایدار بماند هماکنون نیز برقرار است و باعث پیوند دلسوختگان توسعه کشور میباشد. ماهنامه صنعت بستهبندی در چارچوب خدماتی که خود بـر خـود وظـیـفـه دانـسته، طرح تجهیز کتابخانههای کشور به منابع اطلاعاتی بستهبندی را در دست اجرا دارد. در این طرح ماهنامه صنعت بستهبندی اقدام به شودن آرشیو خود کرده و نسخ آرشیوی را از ابتدای انتشار تا آخرین شماره در اختیار کتابخانههای کشور قرار مدهد.
گفتنی است در حال حضر تعداد زیادی از کتابخانههای کشور به فهرست دریافتکنندگان ماهنامه صنعت بستهبندی پیوستهاند اما طرح مورد نظر جدا از شکل جاری و به صورت هماهنگ و به شکل هدفمند اجرا خواهد شد.
در این طرح، یکصد کتابخانه از یکصد شهر ایران (هر شهر، یک کتابخانه) به انـتخاب سازمان کتابخانههای عمومی کشور هر کدام یک دوره کامل ماهنامه صنعت بستهبندی از ابتدا تا آخرین شماره منتشره را به صورت صحافی شده دریافت خواهند کرد. این کار در جهت تکمیل رسالت این مجله و در راستای توسعه دانش بستهبندی و اطمینان از انجام آن صورت میگیرد.
حمایت خیرین از توسعه دانش بستهبندی
یکصد دوره کامل ماهنامه صنعت بستهبندی بالغ بر یک هزار و سیصد مجلد صحافی شده است. صحافی و ارسال این حجم کتاب هزینه و کار سنگینی را میطلبد. از آن جا که وقتی پای نیت خیر و صداقت رفتار در میان بیاید اهل آن در صـحنه حاضر میشوند رییس اتحادیه صحافان استان تهران پس از اطلاع از جریان امر با شناختی که از روحیه و مرام اعضای صنف خود داشت قول مساعدت در خصوص صحافی این مجلدات داد. در کمترین زمان نخستین نسیم از این باغ وزیدن گرفت و صحاف خوشنام و چیرهدست ”سیدین“ در تماسی با سردبیر مجله برای صحافی رایگان دهها سری ازاین مجلدات اعلام آمادگی کرد.
در همین راستا چند سازمان نیز در خصوص ارسال رایگان این دورههای صحافی شده (هر دوره کامل، نزدیک به چهل کیلوگرم) به کتابخانههای هدف اعلام آمادگی کردند. بدین سان با یاری خداوند و همت نیکوکاران، کتابخانههای یکصد شهر در کشور صاحب منابع اطلاعاتی بستهبندی خواهند شد. افزون بر دورههـای صـحـافـی شـده، هـر کـتـابـخـانـه دو جلد از کتابهای ”مبانی فنآوری بـسـتـهبـنـدی(شـنـاخـت)“، ”مبانی فنآوری بستهبندی(پلاستیکها)“، ”راهنمای بستهبندی مواد شیمیایی“ و ”بانک اطلاعات دستاندرکاران بستهبندی“ را که از انتشارات ماهنامه صنعت بستهبندی هستند نیز دریافت خواهد کرد.
توسعه در عمق
همه این تلاشها بخشی از آن عزمیاست که در سال ۱۳۷۶ با انتشار نخستین نشریه تخصصی بستهبندی در خاورمیانه شکل گرفت و پایانی بر آن نیست. نهضت دانـشافزایی بستهبندی که سالهای ابتدایی خود را بیشتر درگیر فرهنگسازی بستهبندی در بین مردم و مسئولان و حتی صاحبان صنایع بود عمدتا از طریق انتشار مجله صنعت بستهبندی و در همین حد شناختهشده است. در حالی که فعالیتهای زیرسطحی این نهضت که وقت زیادی را به خود اختصاص میدهد معمولا از دیدگان اهالی این صنعت پنهان است. این فعالیتها در شکل مشاورههای بیشمار به صورت جلسات حضوری و سمینارها و مطالعات فردی، در کنار تلاشهای کارآفرینان این صنعت تاثیر مثبتی در رونق بازار بستهبندی داشته و سال ۱۳۸۹ این نهضت با یاری خداوند، گسترش بیشتری خواهد داشت.