فقر و گرسنگی به عنوان یکی از چالشهای همیشگی زندگی بشر شناخته شده است. افزایش جمعیت در کنار کاهش منابع کره زمین از یک سو، عمیقتر شدن فاصله بین فقیر و غنی در جهان از سوی دیگر موضوع تامین غذا آن هم غذای سالم را به یکی از برنامههای مهم و جدی سازمان ملل متحد تبدیل کرده است. کارشناسان این سازمان از دیرباز دریافته بودند که در همه مناطق جهان غذا به اندازه کافی وجود دارد اما مواد غذایی در جریان جا به جایی و نگهداری دچار ضایعات میشوند. به عبارتی دیگر اگر همین مقدار مواد غذایی موجود در مناطق مختلف جهان که از راههای گوناگون مانند کشاورزی و دامداری قابل دستیابی است درست مدیریت شود چیزی به نام گرسنگی وجود نخواهد داشت. البته با این فرض که بعضی حق بعضی دیگر را نگیرند.
پیش از نمایشگاه اینترپک 2008 مدیران شرکت نمایشگاهی دوسلدورف آلمان تصمیم گرفتند نقش بستهبندی در سلامت مواد غذایی و کاهش هدررفت آن را پررنگتر کنند. رییس این شرکت نمایشگاهی با مقامات سازمان ملل دیدار کرد و جریانی به نام safe food پایهگذاری کرد.
مدیر نمایشگاه اینترپک 2012 در حاشیه سمینار معرفی این نمایشگاه در هتل پارسیان اوین در تهران به من گفت: “سالها بود که فلسفه وجودی صنعت بستهبندی زیر سوال رفته بود. این صنعت را هزینهساز و بیتاثیر در حل چالشهای بزرگ جهانی میدانستند. ما به عنوان برگزارکننده بزرگترین رویداد بستهبندی جهان مورد انتقاد بودیم که این روند افزایش هزینه و زباله را دامن میزنیم. تا این که ما کمپین safe food را راهاندازی کردیم تا به جهان نشان دهیم بستهبندی میتواند کلید حل مشکل گرسنگی و هدررفت مواد غذایی باشد. با این کار فواید بستهبندی آشکارتر شد.”
بعد از شکلگیری این کمپین، تبلیغات سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد بر روی کاهش هدررفت مواد غذایی و بهبود مصرف آن تمرکز بیشتری یافت. در این راستا فعالیتهایی که چه به صورت علمی و چه عملی در حفظ و نگهداری منابع غذایی انسانها موثر باشند مورد توجه قرار میگیرند.
این رویکرد برای نخستین بار یک نقش کلیدی در معادلات جهانی برای بستهبندی تعریف کرد. اکنون نام بستهبندی به عنوان یکی از راهکارهای نجات بشریت در سازمان ملل ثبت است. البته شکل فعلی اجرای این کمپین چندان فراگیر و کاربردی نیست. بلکه بیشتر در حوزه همفکری و ارائه نظریات است. همچنین مانند بسیاری از امواج جهانی، تابلوی تبلیغاتی است برای آنها که برای توسعه برند خود نیاز به حضور در حرکتهای مردمی دارند.
دیروز، امروز و فردا غذا محور بسیاری از فعالیتهای بشر بوده و خواهد بود. تا بشریت هست غذا میخواهد و این یک نیاز رو افزایش است. پس کسانی که در این صنعت فعالیت میکنند شانس موفقیت بیشتری دارند.
اما ذائقه انسانها و ارتباط خوردن با سلامتی، این صنعت را در کنترل خود قرار داده است. بستهبندی نقش موثری در هم ذائقه و هم سلامتی دارد. بنابر این مهمترین بازار برای صنعت بستهبندی، صنعت غذا و مواد خوراکی است.
گرافیک بستهبندی با ذائقه خریداران ارتباط زیادی دارد و خواص مواد و فنآوریهای بستهبندی میتوانند سلامتی مواد غذایی را بیمه کنند.
توجه به حفظ و نگهداری مواد غذایی به جز ارزشهای اخلاقی و بهداشتی که برای بقای بشریت دارد عاملی برای موفقیت تجاری در صنعت غذا است.
حمل مواد غذایی به نقاط دور دست و نگهداری طولانی مدت آن، هم مشکلات گرسنگی در جهان را حل میکند، هم تجارت مواد خوراکی را گسترش میدهد. اگر تنها به یک نمونه ساده یعنی آب آشامیدنی اشاره کنیم میبینیم با این که تقریبا در تمام مناطق آب پیدا میشود اما آب قابل اعتماد برای نوشیدن در مقدار مفید و اندازهگیریشده که قابل تقسیم و نگهداری در همه حال باشد کالایی است که همیشه خریدار دارد. همین است که میبینیم در ایران با وجود انواع شرکتهای بزرگ داخلی مانند واتا، کوهرنگ و داماش که به بستهبندی آب آشامیدنی مشغول هستند، برندهای بزرگ جهانی مانند نستله، کوکاکولا و دنون نیز سهم خوبی از بازار مصرف آب بستهبندی شده را به خود اختصاص دادهاند.
گرایش به مصرفگرایی در کنار امکانات روزافزون جا به جایی مردم و تمایل به تجربههای جدید باعث شده هم مقداری زیادی از خوراکیها در بیرون از خانه مصرف شوند هم انواع خوراکی در نقاط مختلف و گاهی نامتعارف مصرف شوند. از جمله نمونههای آن میتوان به فروش میوه و سبزیجات در خارج از فصل آنها در مناطق مختلف اشاره کرد که نشاندهنده نقش موفق عملیات نگهداری و انتقال این محصولات است. مواد و روشهای بستهبندی مهمترین ابزار این عملیات موفق را تشکیل میدهند.
میتوان گفت در حال حاضر غذا محور صنعت بستهبندی است. بازاری که زوایا و گوشههای بیشماری دارد که هنوز کاملا کشف نشده است. هر ساعت شاهد نوآوری در فناوری یا بازار جدید و کشف نشدهای در زمینه بستهبندی مواد غذایی هستیم. به یاد بیاوریم چندین سال پیش وقتی شرکت تلاونگ تخممرغهایش را در بستههای پلاستیکی شفاف با افزایش قیمتی قابل توجه عرضه کرد کمترین خوشبینی تجاری به موفقیت آن احساس میشد. اما امروز آن تکنیک جدید بستهبندی در ایران، بخوبی جای خود را باز کرده و راه را برای ورود بستههای متنوع دیگری نیز هموار کرده است.
مواد غذایی به دلیل تقاضای زیاد برای آن همچنان محل خوبی برای سرمایهگذاری صنعت بستهبندی است.
سلام و درود براقای نورایی کارشناس و استاد بزرگ در حوزه بسته بندی بنده داریوش زارعی هستم رساله دکتری ام را بروی مدلسازی فاکتورهای بسته بندی موثر در صادرات کالا به کشور چین کار می کنم خواهشمندم اطلاعات مفیدتان را در این زمینه در اختیار بنده بگذارید البته تمامی برنامه های اقای نورایی را در رادیو اقتصاد گوش و ضبط کرده و در تدوین ادبیات رساله استفاده می کنم .با تشکر
سلام
لطفا با دفتر مجله تماس بگيريد