مواد بستهبندی برای محصولات غذایی
FSAPیک راهنمای خطرات مواد خام و بهترین اقدامات متقابل تهیه کرده است که ایمنی مواد غذایی و ریسکهای مرتبط و کنترلهای احتمالی مربوط به مواد بستهبندی در گروههای زیر را مشخص میکند:
• تمامی مواد بستهبندی چاپي • برچسبهای Cut-and-Stack • برچسبهای حساس به فشار
• جعبههای مقوایی چاپ شده • فیلم چاپ شده • ظروف و درپوشهای پلاستیکی سخت
• پارچها و ظروف شیشهای
در هر کدام از این موارد، مثالهایی از خطرات و کنترلها آورده شده است، اما اینها تنها آغاز کار است. با این حال میتوانید از آنها به عنوان یک سکوی پرتاب برای درک بهتر نیازمندیهای بستهبندیهای مخصوص به کار خود استفاده کنید. (ماهنامه صنعت بستهبندی: خوانندگان محترم توجه داشته باشند که این دستورالعملها در آمریکا تهیه شده است. از این رو بعضی از قوانینی که به آن اشاره میشود مربوط به نهادهای نظارتی ایالات متحده آمریکاست.)
ظروف شیشهای
تولید ظرف شیشهای شامل فرآیند مستمری است که در آن شیشه ذوب شده، معمولا در دو مرحله، شکل داده شده، سپس خنک شده، به شیوه الکترونیک بازرسی، جعبه بندی و بعد پالت چینی شده و سپس به سمت مقصد حمل میشود. موارد نقصی که به خاطر شماره نادرست یا توسط تجهیزات بازرسی بیرون کشیده میشوند دوباره همانند شیشه بازیافتی به داخل فرآیند rework شده و به عنوان جزء خام فرآیند تولید شیشه دریافت میشوند.
موارد احتمالی (مسائل مربوط به ایمنی غذایی) و شیوههای کنترلی احتمالی (این فهرست جامع نیست، روشهای دیگری هم امکانپذیر هستند.)
1. احتمال وجود قطعات شیشه خارجی در ظروف به خاطر شکستگی در حین فرآیند تولید. (احتمال ریسک مجروحسازی مصرفکننده)
کنترل و جلوگیری از شکستگی شیشه:
• بهبود ساختار خط تولید برای کاهش احتمال آلودگی هنگام بروز شکستگی- خطوط قبل از تجهیزات تمیزکاری (در صورت وجود) قرار بگیرند.
• پوششهای سطحی به طور مناسب اعمال شوند تا احتمال اصطکاک در وسیله حملکننده با ظروف شیشهای، نقص در سیلکردن و غیره کاهش یابد.
• سیستمهای دیداری الکترونیکی در محل باشند تا نواقص شیشه و شیشههای خارجی روی خط را تشخیص دهند. سیستمهای دیداری باید با نواقص واقعی بطریها/ظروف شیشهای تنظیم شوند.
• تجهیزات ردکردن باید تنظیم شوند تا شماره معیوب مشخصشده را به دقت رد کنند.
• تجهیزات ردکردن قالب باید به دقت تنظیم شوند تا قالب معیوب را رد کنند.
• پارامترهای فرآیندی میبایست نظارت شوند تا اطمینان حاصل شود که ظروف مطابق ویژگیهای اعلامی ساخته میشوند.
• برنامههای کنترل کیفیت در محل و توسط اپراتورها انجام گردند.
2. نقص در شیشه در حین فرآیند تولید. (ریسک بالقوه شیشه خارجی یا جراحت، نشتی به خاطر قابلسیل نبودن سطح، و شکستگی در کارخانه ماده غذایی یا نزد مصرفکننده.)
شیوههای کنترلی بالا در این مورد نیز صدق میکنند.
3. آسیب به شیشه در حین روالهای جابجایی پس از تولید.
• روالهای پالت چینی فلهای (مثلا، فشردهشدن شیشه ها توسط جرثقیل و شکستگی احتمالی)
• روالهای جعبهبندی (مثلا، واردنشدن درست تقسیمکنندههای داخلی جعبه که باعث میشود در حین حمل و نقل گوشههای ظروف با یکدیگر تماس داشته و ترک برداشته یا بشکنند.) (ریسک احتمالی وجود شیشه خارجی یا جراحت در محل تولید یا محل مصرف ماده غذایی).
• روالها باید در محل انجام شوند تا از آسیب در مرحله پالتچینی و جعبه بندی جلوگیری شود.
• بازرسیهای دورهای جعبهها پس از تولید یا شیشههایی که به صورت فلهای پالتچینی شدهاند برای اطمینان از اینکه آسیبی رخ نداده است.
• کارمندان باید از آسیبهای احتمالی آگاه بوده و اقدامات پیشگیرانه برای ظروف شیشهای پس از تولید انجام گردند.
4. ظروف شیشهای استفاده شده برای محصولات داغ-پرکنی که مستعد شکستگی هستند. (ریسک احتمالی شیشه خارجی یا جراحت در محل تولید یا مصرف ماده غذایی.)
• ظروف شیشهای که برای محصولات داغ-پرکنی استفاده میشوند باید برای شوک گرمایی thermo-shock در حین فرآیند تولید تست میشدند تا اطمینان حاصل شود که ظروف در کارخانه و محل مصرف مقاومت کافی برای فرآیند را دارا هستند.
5. اعمال پوشش روی شیشه قبل از سرد کردن و پس از سردکردن مناسب بوده و برای کاربرد خاص موردنظر تایید شده باشند. (در صورتی که پوشش برای تماس غذایی تایید نشده یا hot end پوشش را حذف نکند، ریسک احتمالی آلودگی شیمیایی وجود دارد.)
• پوششهای hot-end معمولا مشکلساز نیستند چون در گرمخانه میسوزند اما لازم است که اطمینان حاصل شود که پوشش استفاده شده کارایی دارد. (برای این کاربردGRAS).
• پوششهای hot-end باید برای استفاده در ظروفی که با مواد غذایی تماس دارند تایید شوند. (GRAS یا تاییدیههای دیگر.)
6. هوای فشردهی استفاده شده در سطوحی که با محصول در تماس هستند. (محتمل برای آلودگی شیمیایی یا مواد ریز.)
کنترلهای احتمالی (این لیست جامع نبوده و دیگر شیوه های کنترلی نیز امکانپذیر هستند.)
• هوای استفاده شده روی سطوحی که با محصول در تماس هستند باید کیفیت میکروی قابل قبولی (تصفیه-شده) برای نوع ظرف ساخته شده (مثلا، شیشه برای محصولات سرد-پرکنی نیاز به فیلترسازی دارد تا از آلودگی میکرو جلوگیری شود) داشته باشد.
• کمپرسورهای هوایی که با غذا در تماس است باید فاقد چربی بوده یا از چربی مجاز برای مواد غذایی استفاده کنند و قبل از استفاده فیلتر شوند.
ظروف و درپوشهای پلاستیکی سخت
ظروف و درپوشهای پلاستیکی سخت معمولا به شیوهی قالبگیری تزریقی (رزین داغ و ذوبشده تحت فشار به داخل یک قالب تزریق شده و سپس به سرعت بریده میشود ) یا از شکلدهی با گرما (یک صفحه از ماده پلاستیکی داغ شده و به شکل مطلوب پرس و بریده میشود) ساخته میشوند. چاپ (تزئین) معمولا در یک فرآیند جداگانه به دنبال فرآیندهای قالبگیری/شکلدهی اتفاق میافتد.
مشکلات احتمالی (موارد ایمنی غذایی) و شیوههای کنترلی احتمالی
(این لیست جامع نبوده و شیوههای دیگر هم امکانپذیر است.)
احتمال وجود قطعات پلاستیکی خارجی در داخل ظروف.
(احتمال خطر فیزیکی)
• وکیومها، دمندههای هوا و دیگر تجهیزات حذف/تمیزکاری در فرآیندهای شکلدهی با گرما و قالبگیری برای حذف مواد اضافی بعد از فرمدهی و برش (متناسب با هر فرآیند خاص)
احتمال آلودگی فلزی برای مواد، تجهیزات، یا فرآیند.
(احتمال خطر فیزیکی)
• به طور معمول اسکرینها در فرآیند هستند تا از ورود مواد خارجی به داخل تجهیز جلوگیری کنند. اسکرینها باید دارای یک برنامه بازرسی منظم باشند تا از تبدیل شدن خود اسکرین به یک منبع آلودگی جلوگیری شود.
• فلزیاب یا دستگاه اشعه ایکس ممکن است بسته به نوع ماده، فرآيند و تاریخچه مواد، موردنیاز باشد.
• مواد فلهای ورودی هم ممکن است به آهنربا در منطقه تخلیه یا در فرآیند قبل از ذوب پلتهای رزین نیاز داشته باشند.
هوای فشرده استفاده شده در سطوحی که با محصول در تماس هستند. (احتمال آلودگی شیمیایی یا مواد ریز.)
• عاملهای آزادسازی قالب هم باید در صورت امکان برای تماس تصادفی با مواد غذایی تایید شوند (مثلا، فنجانها بعد از فرمدهی در قسمتی جای میگیرند و بیرون یک فنجان با داخل فنجان دیگر تماس دارد.
مواد کمککننده به فرآوری تاییدشده برای استفادههای خاص. (در صورت تاییدنشدن برای استفاده خاص احتمال آلودگی شیمیایی وجود دارد.)
• پوششهاي داخل قالب بايد براي تماس با مواد غذايي در صورت لزوم تاييديه داشته باشند. ( به عنوان مثال فنجانهايي كه داخل هم قرار ميگيرند لايههاي بيروني و دروني آنها با هم در تماس هستند.)
مشکلات کیفیت پلاستیک باعث ناکارآمدی حفاظت کاربردی مثلا نشتی بستهبندی میشوند. (مشکلات حفاظت ممکن است بسته به نوع محصول غذایی منجر به فاسدشدن یا رشد مواد ریز شوند.)
• پارامترهای فرآیندی باید به طور متناوب نظارت شوند تا اطمینان حاصل گردد که مواد مطابق دستورالعمل تولید میشوند.
• روالهای کنترل کیفیت مشخص میکنند که ظروف ویا درپوشها سازگار با ویژگیهای دستورالعمل هستند.
• موادی که با ویژگیهای موردنظر همخوانی ندارند شناسایی شده و برای حذف یا جداسازی میشوند.
مشکلات حفاظ کاربردی یا نشت بو به خاطر استفاده از رزین نامناسب. (مشکلات حفاظت ممکن است منجر به فساد یا رشد مواد ریز شوند; رزین نامناسب میتواند باعث مشکلات بو یا مواد شیمیایی شود.)
• کنترل در محل برای اطمینان از اینکه رزینهای درست استفاده شدهاند.
• رزینهای ظروف مواد غذایی باید توسط مقررات استفاده از مواد غذایی خاص تایید شوند.
• کنترل در محل برای اجتناب از اختلاط رزینها با رزینهای تاییدشده غیرغذایی که قرار است در ظروف بستهبندی مواد غذایی استفاده شوند.