منبع: sunchemical.com
ترجمه: حسین برهمت/ شركت آلتين نام‌آور
امروزه تقلب و عرضه اجناس تقلبی با وجود مضرات و ایجاد مشکلات فراوان، تبدیل به پدیده‌ای همه‌گیر و جهانی شده است. عرضه اجناس تقلبی دارویی و بهداشتی، مواد غذایی و نوشیدنی علاوه بر تهدید سلامت انسان‌ها با افزایش هزینه‌های عمومی و دولتی به سبب هزینه کشف قاچاق و دعاوی حقوقی و نیز افزوده شدن بر هزینه‌های سربار شرکت‌های تولیدی موجب متضرر شدن بیشتر مشتریان می‌گردد.
متأسفانه عرضه اجناس تقلبی محدود به یک صنعت و محدوده جغرافیایی خاص نمی‌باشد. بازار قطعات خودرو، سخت‌افزارهای کامپیوتری، تلفن‌های همراه، مواد غذایی بسته‌بندی‌شده، دارو و وسایل پزشکی و دخانیات و… محل جولان متقلبان می‌باشد.
تقلب حتی در زمینه عرضه کالاهای معمولی نظیر عینک‌های آفتابی، کفش، ابزار، عینک‌های حفاظتی، اتصالات برقی، لوازم‌آرایشی و پوشاک نیز بسیار رایج است. تقلب و کلاه‌برداری در بازارهای اینترنتی فروش کالاها، به سبب سخت‌تر بودن پیگیری‌های قانونی و عدم دسترسی به فروشندگان، شیوع بیشتری دارد.
شیوع تقلب تا چه اندازه گسترده است؟
در گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی حجم کالاهای تقلبی موجود در بازار مواد دارویی و آرایشی بیش از 32 میلیارد دلار برآورد شده است. در شماره فوریه 2012 مجله USA TODAY حجم کالاهای تقلبی این محصولات در بازار کشورهای در حال توسعه بیش از 30 درصد آمده است. مصرف این‌گونه کالاهای تقلبی علاوه بر خطراتی که برای سلامت انسان‌ها دارد موجب از دست رفتن اعتماد مشتریان به کالای اصلی نیز شده و ضرر مضاعفی برای تولیدکنندگان در بر دارد.
در گزارش مورخ فوریه 2014 شبکه NewsAsia اعلام شد که بیش از 12000 تن مواد غذایی تقلبی و فاقد استاندارد و نیز 430000 لیتر نوشیدنی‌های تقلبی در بازار 33 کشور عرضه‌شده است. این مواد تقریباً شامل همه‌چیز ازجمله روغن، سرکه، شیرینی و شکلات و اغلب مواد مصرفی روزانه می‌باشد. تنها در بازار کشور کلمبیا سالانه بیش از 17 میلیون دلار مواد غذایی تقلبی عرضه می‌شود.
بازار سیگار نیز محل جولان کالاهای تقلبی است. در ایرلند تقریباً 38 میلیون نخ سیگار تقلبی تنها در سال 2013 کشف شده است. خطرات سیگارهای لایت تقلبی حتی بیشتر از سایر محصولات دخانی تقلبی است چراکه مقدار نیکوتین و مواد سمی (آرسنیک، بنزن، کادمیوم و فرمالدیید) موجود در این محصولات خیلی بیشتر است.
برآورد حجم کالاهای تقلبی کار بسیار سختی است اما براساس گزارش‌های موجود، بازار کالاهای تقلبی بسیار گسترده بوده و روز بروز نیز توسعه می‌یابد. متأسفانه هیچ راهکار قطعی و نهایی برای مبارزه با تقلب وجود ندارد اما استراتژی‌ها و ایده‌ها و راهکارهایی وجود دارد که برای کشف تقلب و جلوگیری از آن در اغلب صنایع بکار می‌آیند.
شرکت سان‌کمیکال به‌عنوان یک تولیدکننده مرکب به‌صورت تخصصی درگیر محافظت از صنایع در برابر تقلب می‌باشد. تخصص این شرکت در زمینه چاپ، بستهبندی و چاپ امنیتی و وجود واحد ویژه مبارزه با تقلب در ساختار سازمانی آن مجموعه و گستره جهانی، این شرکت را به مجموعه‌ای پیشرو برای ارائه راهکارهای مبارزه با تقلب در بستهبندی برای شرکت‌های چندملیتی تبدیل کرده است.
مبارزه با متقلبین
امروزه برای جلوگیری از ضرر، مخدوش نشدن شهرت برندهای تجاری و حفظ بازار فروش روز به روز به تعداد شرکت‌هایی که درگیر مبارزه با تقلب هستند، افزوده می‌شود. برای مثال در شش سال گذشته بیش از 25 شرکت دارویی به عضویت PSI (موسسه حفاظت صنایع دارویی) درآمده‌اند. موسسه PSI با هدف همکاری متخصصین امنیتی و مشاورین حقوقی و گمرکی فعال در زمینه مبارزه با تقلب تاسیس شده است.
مارک‌ها و برندهای معتبر تجاری هر روز بیش از پیش بودجه مبارزه با تقلب خود را افزایش می‌دهند. از سوی دیگر نیز توجه آن‌ها به استفاده از فن‌آوری‌های ضد تقلب در محصولات به‌ویژه در بستهبندی محصولات بیشتر شده است.
تجربه چندین ده ساله موجود در زمینه چاپ اسکناس و اوراق بهادار نشان می‌دهد که نمی‌توان فقط از یک فن‌آوری واحد برای جلوگیری از تقلب در تمام زمینه‌های کاربردی و موقعیت‌های عملیاتی استفاده کرد و می‌بایست از راهکار متعدد و فناوری‌های متفاوت سود برد. همیشه یک راهکار چندلایه نتیجه بهتری را حاصل می‌آورد.
مثال بارز استفاده از راهکار چندلایه همان روشی است که در چاپ اسکناس‌های رایج بکار می‌رود. اطلاعات اصلی (ارزش پولی اسکناس) در تقریبا 10 شکل و قالب متفاوت مرئی و نامرئی روی سطح اسکناس (بستهبندی خارجی کالا) درج می‌شود. روش‌های امنیتی متداول برای حفاظت از یک کالا دارای تنوع و تعدد بسیار زیادی است. نوع، تعداد و نحوه چیدمان روش‌های لازم برای حفاظت از هر کالا باید به‌صورت موردی و با توجه به ارزش کالا، موقعیت بازار و سیاست‌های سازمانی شرکت عرضه‌کننده کالا بررسی و به‌صورت جداگانه انتخاب شود.
فن‌آوری‌های مبارز با تقلب
راهکارهای امنیتی در قالب سه بخش اصلی دسته‌بندی می‌شوند.
– راهکار بسته محور
– راهکارهای پیگیري شامل بارکد و RFID
– تست مستقیم محصول
امروزه راهکار بسته‌محور عمومی‌ترین و پرکاربردترین فن‌آوری برای مبارزه با تقلب و راهکار تست مستقیم محصول کم‌کاربردترین روش می‌باشد. راهکار پیگیر شامل مکانیسم‌هایی برای شناسایی و پیگیری محصول بوده و می‌تواند تخصیص شماره واحد به هر محصول را نیز شامل شود. این شماره محصول می‌تواند به‌صورت اعداد و حروف یا به‌صورت ماتریس داده روی محصول درج شود.
در این روش با انتقال هر کالا در زنجیره توزیع، اطلاعات آن پردازش می‌شود. از اين رو نیازمند اسکنر، بارکدخوان، پایگاه‌های داده و پرسنل خاص خود بوده و اغلب هزینه‌بر نیز هست. ردیابی هر محصول معمولاً برای پیدا کردن یک محصول خاص هنگام فراخوان محصولات یا در صورت وقوع تقلب در آن محصول انجام می‌شود.
روش تست مستقیم شامل استفاده از آزمایشگاه یا تکنیک‌های آزمایشگاهی ویژه برای انجام آزمون‌های فیزیکی و یا شیمیایی خاص به‌منظور تعیین اصالت یک کالا می‌باشد. این آزمون‌ها عموماً شامل NIR (ماورای قرمز از نزدیک)، طیف‌سنجی لرزشی (spectroscopy Raman)، طیف‌سنجی نور مرئی (colorimetry tests)، طیف‌سنجی ماورا بنفش و روش‌های مختلف کارماتوگرافی و … می‌باشند.
راهکارهای بسته‌محور باصرفه‌ترین روش‌ها هستند. سهولت پیاده‌سازی، امکان ادغام آن‌ها در روش‌های جاری، امکان تشخیص سریع اصالت یا عدم اصالت محصول توسط پرسنل آموزش‌دیده و هزینه بسیار کمتر نسبت به سایر روش‌ها از مزایای این روش است. در روش‌های بسته‌محور گزینه‌هایی از ترکیب راهکارهای آشکار و مخفی در دسترس می‌باشد. شرکت سان‌کمیکال این راهکارهای مخفی و آشکار را با عرضه مرکب‌های چاپ مخصوص هرکدام، در اختیار مشتریان می‌گذارد. راهکارهای مخفی سطح امنیتی بستهبندی را افزایش می‌دهد و به‌عنوان خط دوم دفاعی در برابر تقلب عمل می‌نماید.
راهکارهای آشکار قابل رؤیت بوده و به دستگاه‌های خاص برای شناسایی نیاز ندارند. این راهکارها شامل هلوگرام، مرکب‌های تغییر رنگ دهنده با توجه به زاویه دید، مرکب‌های متاکرومیک که رنگشان با منابع نور متفاوت تغییر می‌کند و مرکب‌های ترموکرومیک که رنگشان در دماهای متفاوت تغییر می‌کنند، می‌باشد.
راهکارهای مخفی و نامریی در مرحله اول شامل مرکب‌های فلورسنت معمولی (که در نور معمولی بی‌رنگ بوده ولی در برابر نور ماورا بنفش طیفی از رنگ را به خود می‌گیرند )و مرکب‌های فلورسنت رنگی(که رنگ آن‌ها زیر تابش اشعه ماوراءبنفش نسبت به نور مرئی تغییر می‌کند) است.
راهکارهای نامریی سطح بالاتر عموماً شامل برچسب‌هایی است که با اسکنرهای خاصی قابل تشخیص و مشاهده می‌گردند. این اسکنرها می‌تواند قلم‌های لیزری معمولی یا اسکنرهای تخصصی ویژه باشند. چنین برچسب‌هایی علاوه بر استفاده به‌عنوان راهکاری برای تشخیص کالای اصیل از تقلبی می‌تواند به‌عنوان یک سند معتبر در محاکم قضایی نیز ارائه گردد.
سان‌کمیکال راهکاری مبتنی بر تکنولوژی Verigard عرضه کرده است که به روش قفل و کلید اصالت کالاها و اوراق بهادار تعیین می‌کند. با استفاده از دستگاه اسکنر برچسب (تصویر 1) که به‌صورت انحصاری توسط شرکت سان‌کمیکال عرضه می‌گردد روشی بسیار کارا برای علامت‌گذاری نامریی و تأیید اصالت آن، هم با مرکب مریی و هم مرکب نامریی، فراهم آمده است. از تکنولوژی Verigard می‌توان برای ردگیری مکانیزه کالاهایی که به‌صورت نامریی علامت‌گذاری شده‌اند نیز استفاده کرد. این روش Vericode نامیده می‌شود. سان‌کمیکال علاوه بر معرفی سیستم Verigard، سیستم Hidden Indicia™ را نیز عرضه می‌کند (تصویر 2). این سیستم که با مشارکت, Graphic Security Systems Corp. تهیه شده است به‌صورت نرم‌افزاری اطلاعات خاصی را در طرح اصلی برچسب پنهان می‌کند. این اطلاعات تصویری با استفاده از یک لنز پلاستیکی خاص یا با نرم‌افزارهای خاص قابل‌نصب روی گوشی‌های هوشمند قابل‌مشاهده می‌باشد
یکی از مزایای عمده سیستم Hidden Indicia™ وابسته نبودن به روش چاپ خاص یا مرکب چاپ خاص می‌باشد. ازآن جا که چندین تصویر و کلمه و لوگو و طرح را می‌توان با استفاده از نرم‌افزار در یک قالب تصویری پنهان نمود دیگر نیازی به روش چاپ خاص یا مرکب خاص وجود ندارد. این تکنولوژی درصورتی‌که با رزولوشن بالا چاپ شده و پوشش شفاف و بی‌رنگی داشته باشد امنیت بسیار بالایی را فراهم می‌آورد.
انعطاف‌پذیرترین راهکارهای تأمین ایمنی محصولات راهکارهایی هستند که بر پایه انواع مرکب‌های امنیتی بنا نهاده شده‌اند. چاپخانه‌ها می‌توانند از این مرکب‌ها بدون نیاز به تغییر در ماشین‌آلات چاپ یا فرایندهای چاپ خود استفاده نمایند و امنیت لازم برای مشتریان خود را به بهترین وجه فراهم آورند.
امروزه استفاده از محصولات امنیتی در تولید گذرنامه‌ها، تمبرهای دولتی و مالیاتی، تمبر پست، برچسب محصولات تجاری به امری رایج بدل شده است. علاوه بر این از محصولات امنیتی در تولید قطعات پلاستیکی و بسیاری محصولات دیگر نیز استفاده می‌شود. صنایع داروسازی نیز سال‌هاست که به اين مواد اعتماد كرده و برای جلوگیری از عرضه محصولات تقلبی از راهکارها و مرکب‌های شركت سان‌کمیکال استفاده می‌کنند.
ارزیابی کالاهای در معرض خطر و راهکارهای حفاظتی متناسب
امروزه اکثر شرکت‌ها برای جلوگیری از تقلب کالاهای خود افراد متخصص در این زمینه را بکار می‌گیرند و یا حتی واحدهایی با این هدف در ساختار سازمانی خود ایجاد می‌نمایند. وظیفه این متخصصین ارزیابی میزان و نوع تهدیدهایی است که محصولات آن شرکت را تهدید می‌کنند. برای مثال متخصصین فوق هنگام عرضه یک محصول جدید با سؤالاتی نظیر مسائل زیر مواجه می‌باشند:
– محصول به چه بهایی فروخته خواهد شد؟
– آیا این محصول بسیار پرارزش بوده و احتمال عرضه محصولات تقلبی وجود دارد؟
– آیا محصولات مشابه با این کالا قبلاً در معرض تقلب بوده‌اند؟ محصولات مشابه تقلبی از چه کانال‌هایی عرضه می‌شوند و روش‌های تقلب آن‌ها چگونه بوده است؟
– اگر تاکنون محصول مشابهی به بازار عرضه نشده است اولین بار محصول در کدام بازار عرضه خواهد شد؟ (آمریکا، اروپا، آسیا، …)
احتمال تقلب در محصولات گران‌قیمت و پرتیراژ معمولاً بیشتر است. علاوه بر این خصوصیات ذاتی بعضی محصولات متقلبین را به عرضه تقلبی آن محصولات تحریک می‌کند. انتخاب راهکار مناسب مقابله با تقلب بر اساس ارزیابی احتمال تقلب در هر کالا انجام می‌شود.
نتیجه
محصولات امنیتی معتبر را می‌توان به‌صورت مستقیم روی کاغذ، پلاستیک، فلز و … چاپ کرد یا با هزینه بسیار پایین مستقیماً روی محصول درج نمود. برای تشخیص اصالت کالا نیز عمدتاً به ابزار خاصی نیاز نبوده یا فقط به اسکنرهای کوچک نیاز می‌باشد. این تکنولوژی‌های امنیتی متعلق به شرکت سان‌کمیکال بوده و در سایت‌های آن شرکت و با بالاترین اقدامات امنیتی و احتیاطی تولید می‌شوند.
علاوه بر این تمام راهکارهای امنیت اين محصولات به نحوی پیاده‌سازی شده‌اند که برای اجرای آن‌ها نیازی به تغییر خاصی در فرایند تولید محصول نباشد و به‌راحتی در فرایند تولید و عرضه محصول اصلی ادغام شود.
