گرایش بازار به سلامت و زیبایی

این روزها سلامت و زیبایی اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند. صرف نظر از این که اصولا آیا این درست است که این قدر به زیبایی اهمیت بدهیم و یا چرا مردم ظاهربین شده‌اند و یا می‌شوند باید به این نکته توجه کنیم که در چارچوب توانایی‌های که داریم ما مراکزی خدماتی هستیم و باید به خواست مشتری اهمیت بدهیم. منظور من بنگاه‌هایی است که در زمینه چاپ و بسته‌بندی فعالیت می‌کنند. روند توجه به سلامت در جوامع همواره در یک روند صعودی قرار دارد.زیرا پیشرفت‌های فن‌آوری امکان دسترسی به استانداردهای بهداشتی بالاتر را فراهم کرده است. اتوماسیون و دقت بالا در ساخت و تولید مواد و ماشین‌آلات باعث شده که دقت و استانداردها بالاتر و بالاتر بروند. بنا بر این امروز توقع از صنعت در میان مردم بسیار بالاتر از گذشته است. تکرار کیفیت بالا و توسعه دادن آن گاهی باعث می‌شود مصرف‌کنندگان کم کم انتظار معجزه داشته باشند. در حالی که این همه کیفیت و تکرار بیشمار آن تنها نتیجه بکارگیری فن‌آوری برتر است. هر انقلابی که در بخش‌های ساخت ابزار و ماشین‌آلات می‌شود در افزایش کیفیت مواد ظهور و بروز پیدا می‌کند. پس مواد بهتر نتیجه پیشرفت‌هایی است که در ماشین‌آلات تولید پدید می‌آید. در ایران بیشتر فیلم‌های چاپدار مورد استفاده در بسته‌بندی BOPP است. البته این نسبت در حال تغییر است. چاپ خودش نیاز به دقت بسیار بالا دارد. همین موضوع باعث حساسیتی در تولید فیلم BOPP می‌شود که توجه به آن وظیفه ماشین‌ تولید فیلم است و در این جاست که می‌بینیم تعداد سازندگان قابل اعتماد خط ‌BOPP انگشت‌شمار می‌شود. دلیل اصلی این حساسیت و تکنولوژی بالا عملیات چاپ است. فیلم پلی‌استر یا BOPET هم اگر قرار باشد زیر چاپ دقیق برود در همین چارچوب کیفیت بسیار بالا قرار می‌گیرد و همان تعداد انگشت‌شمار باید خط تولیدش را بسازند. به دلیل این که کمترین اختلاف ضخامت براحتی روی سایه‌روشن‌ها اثر گذاشته و سطوح روشن یا تیره ناخواسته ایجاد می‌کند. برای همین است که در حال حاضر یک خط کامل BOPET از یک برند خوب حدود 50 میلیون دلار قیمت داره. به موضوع سلامت و زیبایی بازگردیم که منشاء گردش مالی بزرگی در جهان است. همه از بسته‌بندی انعطاف‌پذیر انتظاراتی دارند که این انتظارات در حال رشد هم هستند. مسئولیت صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر در رابطه با سلامت و زیبایی هر روز بیشتر می‌شود. این یک ماموریت است. در واقع می‌خواهم بگویم اشتباه نکنیم. سلامت و زیبایی در کنار اقتصادی بودن یک پیشنهاد نیست که بازار به صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر داده باشد. بلکه مسئولیتی است که بر گردن این صنعت گذاشته شده است. نکته مهم این جاست که اگر هر واحدی این ماموریت را درک نکرده و خوب و صحیح عمل نکند. ماموریت از دوش صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر برداشته نمی‌شود. بلکه سهم واحدی که خود را با این ماموریت بازار هماهنگ نکرده توسط رقیبش یا یک واحد جدید (ولی استاندارد) تملک می‌شود. بله آن شرکت سهم خود از بازار را از دست می‌دهد. در واقع تهدید برای صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر چیزی جز این نیست که نتواند انتظارات بحقی را که بازار از این صنعت دارد براورده کند. بازار قابلیت‌هایی را در این صنعت دیده و بعضی را اصلا خود بازار و مشتریان در این صنعت ایجاد کرده‌اند. برای آن زحمت کشیدند، تبلیغ کردند و حالا هم انتظار دارند. یک نمونه از آن بسته‌بندی آجیل در استندپوچ‌هایی است که دربندی پلاستیکی دارند. قبلا مردم فقط نوشیدنی یعنی مایعات رو در این بسته‌ها می‌دیدند اما امروز پودر و محصولات دانه‌ای هم در اینها بسته‌بندی می‌شود. پس تهدید این است که بسادگی ما را به دلیل عدم هماهنگی با خواسته‌های روز کنار بگذارند. طبق گزارش یکی از موسسات تحقیقات بازار در آمریکا، بازار جهانی صنعت بسته‌های انعطاف‌پذیر از سال 2013 تا 2018 به طور میانگین سالانه 1/5 درصد رشد خواهد داشت. این رشد قابل توجهی است. سهم پلی‌اتیلن از این بازار بتنهایی 32 درصد است. بیشترین و سریعترین رشد هم در بازار آسیا و اقیانوسیه وجود دارد. البته بیشتر به لطف چین و هند. شما می‌توانید نرخ رشد سالانه 1/5 درصد را برای آسیا و اقیانوسیه بیشتر فرض کنید. مثلا 6 درصد…. اگر نرخ رشد جمعیت جهان را حدود یک درصد در سال بگیریم. (یعنی در 2011 که جمعیت جهان 7 میلیارد بوده تا 2025 به 8 میلیارد می‌رسد که برابر 3/14 درصد رشد است.) البته خاورمیانه بعد از آفریقا بالاترین نرخ رشد جمعیت را داشته است. می‌توانیم فرض کنیم در آسیا این نرخ رشد جمعیت (با وجود کشوری مثل هند) 5/1 درصد باشد. این نرخ رشد سالانه یک و نیم درصدی جمعیت جهان را با نرخ رشد سالانه 1/5 درصدی بازار بسته‌های انعطاف‌پذیر مقایسه کنید. این مقایسه به ما می‌گوید که گسترش بازار بسته‌های انعطاف‌پذیر ربطی به افزایش جمعیت ندارد. در واقع کاربردهای بسته‌بندی انعطاف‌پذیر افزایش پیدا کرده است. ساشه، استندپوچ، شرینک اسلیو و شرینک پلی‌اتیلن چاپ شده از جمله نمونه‌های آن هستند. به هر حال در یک نگاه کلی هم می‌توان گفت سه رقیب اصلی بسته‌های انعطاف‌پذیر یعنی سلولز، فلز و شیشه به دلیل منشاء طبیعی آنها به هر حال نرخ رشد قابل توجهی نداشته و نخواهند داشت و یا اصلا نرخ رشد منفی دارند. پس کاربردهای جدید یا همان ماموریت‌های جدید که برای بسته‌بندی انعطاف‌پذیر در نظر گرفته شده و تعداد و تنوعش هم بیشتر خواهد شد فرصت‌های بسیار خوبی را پیش روی ما قرار داده است. اما همان‌طور که گفته شد این فرصت‌های جدید در واقع کاربردهای جدید هستند. کاربردهای جدید بر پایه تعریف امروز جهان از کیفیت ایجاد می‌شوند. یعنی درست است که امروز بازار ساشه خیلی وسعت پیدا کرده اما حتی یک عدد از این ساشه‌ها نباید از چارچوب استانداردهای امروز بهداشت و سلامت خارج شود. از نظر زیبایی هم که رقابت در حد بسیار بالایی در جریان است. درست است که نهضت بسته‌بندی هر چه بیشتر مواد غذایی، بیشترین خدمت را به صنعت بسته‌بندی انعطاف‌پذیر کرده اما این نهضت با خودش الزامات قانونی و استانداردهای دقیقی را به همراه آورده که عدم رعایت آنها ما را از بازی حذف می‌کند. به یاد داشته باشیم که وسعت فیزیکی در این جا کمکی به ما نمی‌کند. بلکه کیفیت ماشین‌آلات و مواد مصرفی است که ما را در بازار نگه می‌دارد. در واقع برای استفاده از فرصت‌های بسیار عالی که پیش روی صنعت بسته‌های انعطاف‌پذیر قرار دارد باید بسرعت خود را با الزامات بهداشت و سلامت هماهنگ کنیم که در غیر این صورت روند کنونی برای کسانی که به آن توجه نکنند تبدیل به تهدید خواهد شد.