سرمقاله ماهنامه صنعت بسته بندی شماره 177 (مرداد 1396)
به قلم رضا نورائی سردبیر مجله
آن چه در حال رخ دادن است هم عجیب و هم کم‌سابقه است. برگزاری دو نمایشگاه تخصصی با نام چاپ و بسته‌بندی با فاصله دو ماه از هم در یک شهر سابقه ندارد.
اهالی صنعت بسته‌بندی در فاصله چهار ماه چند نمایشگاه در پیش دارند که چهار نمایشگاه آن بطور مستقیم و دو نمایشگاه بطور غیرمستقیم با فعالیت آنها ارتباط دارد.
– بیست و چهارمین نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی که 24 تا 27 آذرماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود.
– نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی در مرکز شهر آفتاب که برای نخستین بار و در تاریخ 20 تا 23 مهرماه سال جاری در مرکز نمایشگاهی شهر آفتاب نزدیک فرودگاه بین‌المللی امام خمینی برگزار می‌شود.
– نمایشگاه شیرینی و شکلات و صنایع وابسته که از 24 تا 27 شهریور امسال همراه با نمایشگاه نوشیدنی‌ها، چای و قهوه و صنایع وابسته در محل دائمی نمایشگه‌های تهران برگزار می‌شود و همواره تعداد قابل توجهی از صنایع بسته‌بندی و چاپ را به عنوان غرفه‌گذار در خود دارد.
– ششمین نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی مشهد که از 1 تا 4 آذر در مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی مشهد برگزار خواهد شد.
– نخستین نمایشگاه بسته‌بندی کرمان که 21 تا 24 آذر سال جاری همزمان با نهمین نمایشگاه صنایع غذایی و کشاورزی و ششمین نمایشگاه دام و طیور و آبزیان و اولین نمایشگاه صنعت خشکبار در مرکز نمایشگاهی شهر کرمان برگزار خواهد شد.
– یازدهمین نمایشگاه ایران‌پلاست که 2 تا 5 مهر 96 در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران برگزار می‌شود.
همه نمایشگاه‌های یاد شده به جز نمایشگاه شهر آفتاب روند معمول برگزاری خود را می‌گذرانند اما نمایشگاه شهر آفتاب تنها با دو ماه فاصله زمانی قبل از نمایشگاه تهران برگزار می‌شود.
برگزارکنندگان نمایشگاه شهر آفتاب سعی در ایجاد جذابیت‌های مدیریتی برای این نمایشگاه دارند و شراکت با غول نمایشگاهی جهان شرکت نمایشگاهی دوسلدورف از جمله آنهاست. همچنین تعداد بالای ناراضیان نمایشگاه تهران خود یک ظرفیت بالقوه برای نمایشگاه شهر آفتاب است.
هر دو نمایشگاه مزایایی برای خود دارند. در این میان کیفیت نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی شهر آفتاب هنوز معلوم نیست چون نخستین دوره آن است. اما نمایشگاه تهران بیست و چهار دوره را گذرانده که گردانندگان فعلی در بیش از یک سوم آن نقش داشته‌اند. اما در حال حاضر این نمی‌تواند مزیتی برای ایشان تلقی شود. زیرا انتقادات زیادی به نحوه برخورد و مدیریت ایشان وجود داشته است که سابقه بلند اداره این نمایشگاه فقط ضریب انتقادات را برای ایشان بالا برده است.
حذف افراد تاثیرگذار و شاخص صنعت بسته‌بندی از سیاست‌گذاری نمایشگاه و ارزیابی‌های اشتباه از ظرفیت‌های این صنعت همواره باعث انباشته شدن آمادگی دست‌اندرکاران بخش بسته‌بندی برای خروج از این نمایشگاه بوده است.
در حال حاضر نیز میزان استقبال از نمایشگاه pacprocess (بسته‌بندی) در نمایشگاه شهر آفتاب که از طرف نمایشگاه اینترپک آلمان حمایت می‌شود بیش از نمایشگاه ipap (چاپ) تحت حمایت نمایشگاه دروپای آلمان می‌باشد.
این نخستین بار است که اهالی چاپ و بسته‌بندی در موضوع نمایشگاه حرفه‌ای خود با حق انتخاب روبرو شده‌اند. هرچند که نیمی از این حق انتخاب (شهر آفتاب) به دلیل نداشتن سابقه برگزاری، مبهم و ناشناخته است اما اشتیاق تعدادی از غرفه‌داران برای هوای تازه در مدیریت نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی و استفاده از فرصت بیان خواسته‌ها و مطالبات خود که در آغاز کار نمایشگاه جدید پیش آمده باعث جدی گرفتن این گزینه نمایشگاهی شده است.
از جمله آن می‌توان به فرصت‌های جدید برای صنعت کارتن و صنعت ماشین‌سازی بسته‌بندی اشاره کرد.
اصولا مدیریت صرفا چاپی نمایشگاه تهران همیشه در محافل صنعت بسته‌بندی مورد انتقاد بوده و کیفیت مورد انتظار بخش بسته‌بندی را نداشته یکی از زمینه‌های میل به خروج را ایجاد کرده است.
به نظر می‌آید رضایت از وضع موجود برای مدیران نمایشگاه تهران و عدم نگرانی از وجود رقیب یا به عبارتی ریز دیدن رقبا هم در برخوردهای این گروه مدیریتی تاثیر داشته است. نمونه آن را در برخوردهای رسانه‌ای ایشان می‌توان دید. اینها هیچ کدام به معنی تایید گروه تازه از راه رسیده نیست. چیدمان ناآگاهانه و متکبرانه گروه شهر آفتاب در نشست خبری ایشان در محل بانک شهر که کاملا بر سر انگشت رییس مرکز نمایشگاهی شهر آفتاب و عوامل روابط عمومی وی می‌چرخید نشان از تکرار مشکلات ریشه‌ای بگونه‌ای دیگر دارد.
با این حال صنایع بسته‌بندی و چاپ وضع موجود را بدیده فرصت می‌نگرند. اکنون نمایشگاه در استان تهران از یک به دو افزایش یافته و حق انتخاب ایجاد شده است. این فرصتی است که تاکنون وجود نداشته است. از این پس صدای درخواست‌های غرفه‌گذاران و بازدیدکنندگان بلندتر خواهد شد. حتی اگر نمایشگاه جدید با شکست روبرو شود باز اوضاع به حال قبل برنخواهد گشت.
اکنون بسیاری از غرفه‌گذاران به گزینش یکی از دو نمایشگاه استان تهران فکر می‌کنند. اما این برای آینده است. شاید بسیاری از ایشان تغییر زیادی در برنامه معمول خود ندهند. اما امثال سال ارزیابی است و هر دو نمایشگاه زیر نظر خواهند بود. من امیدوارم آینده هر چه هست بهتر از حال و گذشته باشد. همچنین امیدوارم بخش بسته‌بندی از شرایط نمایشگاهی بهتر و حرفه‌ای‌تری برخوردار شود.
در این میان نکته ظریف دیگری هم هست. ظهور بازارهای منطقه‌ای و متمرکز در کشور می‌تواند گره‌گشا باشد. در هر منطقه‌ای پتانسیل زیادی برای تغییرات در بخش بسته‌بندی وجود دارد اما همه ایشان به دلایل گوناگون به نمایشگاه‌های تهران نمی‌آیند.
باید باور داشته باشیم که هنوز آن طور که باید همه از هم باخبر نیستند. گردش اطلاعات و اخبار در شکل کافی خود نیست. هنوز باید افراد به دیدن هم بروند تا بدرستی از هم باخبر شوند. تمرکز در نمایشگاه‌های تهران و چند شهر بزرگ کشور یک سناریوی تکراری شده است. با وجود اهمیت و لزوم حضور در این رویدادها اما نباید از بازارهای رو به رشد در مناطق کلیدی کشور غافل شد.
برای مثال کثرت تقاضاها و وجود پتانسیل سرمایه‌گذاری بخش بسته‌بندی در کرمان باعث شده که بزرگترین مجری نمایشگاهی این منطقه کلیدی به این باور برسد که باید دست‌اندرکاران بسته‌بندی داخل و خارج کشور در آن جا حضور پیدا کنند و از نزدیک صنایع منطقه را با امکانات خود آشنا سازند. به هر حال این منطقه با داشتن دو شهر مهم و تاثیرگذار در کشور (چه سیاسی چه اقتصادی) چون کرمان و یزد انبوهی از تولیدات مطرح کشور را در بازار خود دارد و می‌تواند نقش موثری در توسعه صنعت بسته‌بندی کشور داشته باشد.
جان کلام این که صنعت باید حق انتخاب خود را حفظ کند. آن را بدرستی مدیریت کند و اجازه ندهد این حق انتخاب در تب و تاب امیال فردی یا گروهی و یا هیجانات رقابت به انحراف کشیده شود. عملکرد هر گروه، زمانی مورد تایید است که در مسیر توسعه کشور باشد.
