نیاز، مادر نوآوری است و این مطلب هم در مورد حرفهایهای بستهبندی و هم آماتورها صدق میکند. آرون جیمز کلارکسون، طراح، مبتکر و مدیر اجرایی StarOne Group میگوید:”حضور من در این کسب و کار برای ابداع، طراحی و توسعه تکنولوژیهای جدید است. ما اطمینان حاصل میکنیم که اختراعات ارزشمند هستند زیرا در صورتی که اختراعات کارآیی واقعی نداشته باشند خرید آنها سودی نخواهد داشت.”
در این جا میخواهیم یکی از نمونههای جدید این فناوریها یعنی فناوری درپوشهای با درزگیری هوشمند (Smart-Seal) را معرفی کنیم.
جستجوی یک ایده جدید در این زمینه پس از آغاز کار شرکت آرون جیمز بر روی ظروف دردسرساز برای محصولات کنترل زراعی یک شرکت چندملیتی تولیدکننده مواد شیمیایی صورت گرفت.
ظروف یک، پنج و ده لیتری که معمولا با HDPE قالبگیری میشدند نشتهای مکرر داشته، برای مواد شیمیایی مطلوب نبوده و بدون شک برای انسانها و به ویژه کودکان خطرناک بودند.
لبه بالایی این ظروف با یک در پلاستیکی مجهز به یک دیسک انعطافپذیر پلیاتیلنی درزگیری میشود. این دیسک متشکل از مایکرواِیروسِلهایی (سلولهای هوا به ابعاد میکرو) است که به شکل صفحات تخت، اکسترود شده و پس از پانچ به شکل دیسکهای مدوری در میآید که دیسکِ نمدی (wad) یا لاینِر (پوشش) داخلیِ در را میسازند.جیمز میگوید روش کنونی برای درزگیری این نوع ظروف با استفاده از درهای مجهز به نمد فقط متشکل از یک نمد تخت دو بعدی است که تنها با وجه حاشیه باریک بالایی از لبه ظرف درگیر شده و آن را درزگیری میکند. او ادامه میدهد که این روش عقبماندهی درزگیری تک بعدی که به طور فراگیر در صنعت بستهبندی برای محصولات مختلف استفاده میشود، کارآیی مطلوبی ندارد. به طوری که به دفعات حین حمل و نقل موجب نشت از در بر روی ظروفی میشود که با مواد شیمیایی خطرناک پر شدهاند و در بسیاری از موارد موقع آزمون با دستورالعملهای ایمنی منشور اتحادیه اروپا سازگاری ندارند.
به گفته او مشکل آن است که ظروف قالبگیری دمشی شده با اکستروژن از ضخامت یکسانی در بخش بالایی ظرف که شامل رزوههاست برخوردار نیستند. این مساله با سبک کردن و نازک کردن جداره ظروف و درپوشها برای کاهش هزینه، تشدید هم میشود و بنابراین عموما این درپوشها نمیتوانند ظروف سبک قالبگیری دمشی شده را به طور مطلوب درزگیری کنند، به ویژه اگر برای ذخیره یا حمل محصولات شیمیایی خطرناک به آنها نیاز باشد. او میگوید: “با این روش واقعا راهی برای درزگیری مناسب ظروف وجود ندارد.”او اضافه میکند که استفاده از گشتاور بالاتر (12 تا 14 نیوتن متر نیرو) و محکمتر کردنِ در، منجر به ترک خوردن درپوش شده و در نتیجه وضعیت بغرنجتر میشود.او برای حل این مشکل بدون افزودن هزینه از StarOne Group کمک گرفته که ایدهاش فناوری درپوشهای با درزگیری هوشمند است.
“در این فناوری، درپوش از هر سه لبهی درزگیری ظرف یعنی لبه بیرونی، لبه بالایی و لبه پایینی آن استفاده میکند.”سطح واقعی درزگیری نسبت به یک درپوش نرمال روی چنین ظروفی سه تا چهار برابر بزرگتر خواهد بود. بنابر این به جای درزگیری یک و نیم میلیمتری لبه بالایی، ما دو تا سه میلیمتر محیط جانبی ظرف را نیز درزگیری میکنیم. در واقع ما سطح منطقه درزگیری را حدود 60 تا 70 درصد افزایش دادهایم که نسبت به روشهای درزگیری سنتی بسیار بالاتر است و قطعا با سایر انواع درپوشها امکانپذیر نیست.”
جیمز همچنین یک روش جدید تولید نمدهای درزگیری که داخل بدنهی درپوش سهبعدی قرار میگیرد را نیز برای دستیابی به نتیجه بهینه و به حداکثر رساندن خواص نمد درزگیر توسعه داده است. او در این باره میگوید:”ما از همان ورقهای فوم PE استفاده کرده و آنها را با یک فیلم محافظ PA یا EVOH لمینیت کرده و سپس مجددا آن را با اعمال فشار به یک شکل سهبعدی قالبگیری میکنیم. البته این کار آسان نبود زیرا ما باید یک دستگاه قالبگیری فشاری را با اصلاح دستگاه موجود مورد استفاده در صنایع دیگر میساختیم تا قالبگیری فشار بالای نمدهای سه بعدی را به روشی کاملا مبتکرانه برای تولید مقیاس بالای نمد درزگیری اختصاصی انجام دهیم.” فرآیند توسعه سه سال به طول انجامید تا سرانجام سیستم درزگیری هوشمند کامل درپوش طراحی شده و در حال حاضر مذاکراتی با تولیدکنندگان نمد درزگیری برای تولید و عرضه نمد به سازندگان درپوش و ظرف در سراسر دنیا انجام میشود. وابسته به قطر، هر دستگاه سالانه قادر به تولید حدودا 300 تا 400 میلیون نمد خواهد بود. آرون جیمز میگوید شرکتهای بسیاری هستند که تمایل زیادی به فعالیت در زنجیره تامین این فناوری جدید درزگیری هوشمند دارند و در حال شروع مذاکره با مشتریان خود به منظور استفاده از این فناوری برای مواد شیمیایی خطرناک و سایر محصولات میباشند. به گفته او: “این فناوری درزگیری سه بعدی برای درزگیری ظروف در بسیاری از صنایع، نه تنها مواد شیمیایی خطرناک بلکه برای تولید انبوه محصولاتی مانند مواد خوراکی، نوشیدنیها، محصولات مراقبت شخصی و داروها قابل استفاده بوده و از تطبیقپذیری بالا برخوردار است.”
امکان سبک کردن ظروف
این سیستم نه تنها یک روش بهبود یافته درزگیری است بلکه امکان سبک کردن ظروف را برای کاهش هزینه ایجاد میکند.
نمد درزگیری هوشمند که از جنس یکسان با لاینِرهای معمول ساخته شده اما مزایای بسیاری نسبت به آنها دارد، نزدیک به 20 تا 30 درصد نسبت به لاینِرهای استاندارد گرانتر است (در حد چندسنت) اما کاهش وزن ظروف موجب کاهش قابل توجه هزینه آنها میشود. به این ترتیب هزینههای کل کاهش یافته و در عین حال عدم نشتی ظروف تضمین میشود. StarOne پتنت این فناوری را چند سال پیش به همراه حق اختراع نوع قابل درزگیری القایی سه بعدی آلومینیوم دریافت کرده که ضد دستکاری توسط کودک بوده و احتمال نشت مواد شیمیایی خطرناک را حین حمل و نقل یا حادثه از بین میبرد.
او اضافه میکند که “استقبال از این سیستم فوقالعاده بوده است. همچنین از این پس استفاده از یک سیل دوبعدی غیرمنطقی خواهد بود.” به گفته او تولیدکنندگان درپوش و ظروف از این فناوری به ویژه برای مواد شیمیایی از جمله کنترل زراعی بهرهمند خواهند شد.
او در پاسخ به این سوال که در مورد اختراعات چه فکر میکند و چرا آنها اهمیت دارند میگوید: “تنها آزمون واقعی یک اختراع در این بحث خلاصه میشود که آیا امکان توسعه و تجاریسازی آن وجود دارد یا خیر. در واقع آیا از لحاظ هزینه مقرون به صرفه هست یا خیر. تنها راهی که شما میتوانید از سهم خود در بازار حفاظت کنید سرمایهگذاری روی داراییهای فکری است به طوری که شرکتهای دیگر قادر به رقابت با شما نباشند و به این ترتیب بدون رقابت مستقیم در بخش مربوطه، مزیت بادوامی را کسب میکنید.” او در ادامه به سوالات زیر پاسخ میدهد:
چشمانداز شما به آینده این فناوری درزگیری چگونه است؟
“من بر این باورم که به محض پخش اخبار و اطلاعات مربوط به این سیستم درزگیری هوشمند در بازار، روش کنونی درزگیری دوبعدی برای درزگیری بسیاری از انواع ظروف مختلف از رده خارج خواهد شد. چرا که شرکتها قادر خواهند بود که از یک روش قابل اطمینانتر و مطمئنتر درزگیری ضمن کاهش ضخامت ظروف خود از طریق سبک کردن آنها و کاستن از هزینه کل در بستهبندی استفاده کنند. با استفاده از این فناوری جدید درزگیری، ضمن بهبود ایمنی و کاهش ضایعات که مسائل مهمی در بازار ظرف امروزی هستند، صرفه جوییهای میلیوندلاری در طول سال محقق خواهد شد.”
چه شرکایی را برای همکاری در زمینه این فناوری مد نظر دارید؟
“ما انتظار توجه شرکتهایی را داریم که توجه پیشگامانهای به مشتری داشته و در صدد ارتقای ایمنی ضمن کاهش حوادث ناشی از نشت محصولات هستند. ما برای شرکتهایی که از دید کاملی نسبت به تمامی مزایای دیگر این سیستم درپوش جدید برخوردارند، گواهینامه این فناوری را در سراسر دنیا اعطا میکنیم. از جمله این شرکتها تولیدکنندگان درپوشهای پلاستیکی و ظروف برای بستهبندی انواع محصولات از جمله نوشیدنیها، خوراکیجات، محصولات مراقبت شخصی، دارویی و مواد شیمیایی هستند.”