تورستِن کومَن مدیر بخش ماشین‌آلات پلاستیک و لاستیک در انجمن ماشین‌سازان آلمان VDMA در نشستی خبری به پرسش‌های مدیران رسانه‌های تخصصی کشور پاسخ گفت.
عصر روز شنبه یکم مهرماه نشست خبری VDMA با اصحاب رسانه در سالن الماس هتل پارسیان آزادی برگزار شد. این برنامه با کوشش شرکت آرا مشاور ایرانی این انجمن آلمانی در ایران برگزار شد.
کومن در ابتدا بیانیه VDMA را ارائه داد. دراین بیانیه آمده بود:
در ایران پلاست، نمایشگاه تجاری بین المللی لاستیک و پلاستیک، که از دوم تا پنجم مهر برگزار می‌شود، 46 شرکت آلمانی محصولات و سرویس های نوآورانه خود را به نمایش می‌گذارند.
تولیدکنندگان ماشین آلات لاستیک و پلاستیک آلمان به دلایل متعدد نسبت به ایران پلاست دیدگاه مثبتی دارند. کاهش تحریم ها و گشایش بیشتر دروازه های تجارت ایران به خودی خود نقش موثری در افزایش میزان تجارت خارجی کنونی دارد.
رشد قدرتمند صادرات آلمان
در نیمه نخست سال 2017، شرکت های آلمانی، ماشین آلات لاستیک و پلاستیک به ارزش 22.9 میلیون یورو به ایران صادر کردند. در 6 ماهه نخست سال گذشته، که طی آن تحریم ها علیه ایران کاهش یافت کل این مبلغ 9.3 میلیون یورو بود. بر این اساس صادرات آلمان در طول یک سال 2.5 برابر افزایش یافته است. Thorsten Kühmann مدیر انجمن ماشین‌آلات لاستیک و پلاستیک VDMA بیان می‌دارد که پیش‌بینی‌های بازار آزاد رشد بیشتری را نشان می‌دهد. با این وجود ما به مشکلات پیش رو واقف هستیم. به نظر می‌رسد که شرایط سیاسی همچنان دشوار باقی مانده و با تسهیلات مالی ناکافی نیز مواجه باشیم.
صادرات چین به ایران نشان می‌دهد که بازار دارای پتانسیل است. در سال 2016چین توانسته 149 میلیون یورو ماشین‌آلات لاستیک و پلاستیک به ایران صادر کند که معادل 15.2% افزایش سالانه می‌باشد، درنتیجه چین در راس کشورهای تامین‌کننده کالاهای مورد نیاز ایران قرار دارد. آلمان توانسته با 14.1% رشد و صادرات 20 میلیون یورو در کل سال 2016 جایگاه دوم خود را حفظ کند. در شرایط حال حاضر که انتظار می رود بازار ایران آهسته اما بطور حتم توسعه یابد، تولیدکنندگان ماشین‌آلات لاستیک و پلاستیک آلمان نگاه خوشبینانه‌ای به آینده دارند.
نسل چهارم صنعت(Industry 4.0) و اقتصاد چرخشی در دستور کار
از سال 2015، انجمن سازندگان ماشین آلات لاستیک و پلاستیک آلمان VDMA جلسه ای با عنوان «نشست مدیریتی ایران» را برای اعضای خود برگزار می کند. امسال حدود 20 عضو VDMA در ایران‌پلاست پیش رو شرکت می‌کنند تا در مورد موضوعات آینده (نسل چهارم صنعت (Industry 4.0) و اقتصاد چرخشی) به بحث و تبادل نظر بپردازند.
با توجه به نسل چهارم صنعت، انجمن پروژه های استانداردسازی بیشتری را بر روی اینترفیس‌های دیجیتال و نیز تکمیل EUROMAP 77 به اجرا می‌رساند.
در راستای ایده پایداری «رقابت آبی» (Blue Competence)، انجمن و اعضای آن مفهوم اقتصاد چرخشی را بکار گرفته و در نتیجه بر چرخه مواد پلاستیکی تمرکز نموده است.
در این نشست خبری تخصصی تعدادی از سردبیران برجسته نشریات تخصصی و چند تن از مسئولان انجمن‌های مرتبط با پلاستیک و لاستیک حضور داشتند که پرسش‌های خود را مطرح کردند. از جمله احمدعلی ساعت‌نیا بنیانگذار ماهنامه صنایع پلاستیک و مدیر سایت جهانی pimi که ضمن بیان مطالب خود به طور غیرمستقیم نماینده VDMA را با سطح دانش و اطلاعات متخصصان ایرانی از پیشرفت‌های جهان را آشنا کرد.
در میان پرسش‌های رسانه‌های حاضر در جلسه سیدزاده از روزنامه گسترش صنعت پرسش زیر را مطرح کرد:
“دوسال پیش در همین سالن نمایندگان آلمانی گفتند اگر سهم ما در ایران افزایش پیدا کند همکاری‌های مشترک را افزایش خواهیم داد. امروز اعلام شد که سهم آنها دو و نیم برابر شده این سهم تا چه حد باید افزایش پیدا کند تا همکاری‌ها افزایش یابد؟ آیا در دو سال گذشته مذاکره‌ای با شرکت‌های داخلی داشته‌اند یا نه؟”
نماینده VDMA در پاسخ گفت: “دو برابر و نیم کردن یک عدد کوچک کار سختی نیست و آسان است. اگر شما بخواهید بازار ایران را با چین مقایسه کنید برای مثال اگر سالانه یک میلیارد یورو ماشین‌آلات پلاستیک و لاستیک به چین صادر می‌کنیم در ایران در بهترین شرایط می‌خواهیم این عدد را به پنجاه میلیون یورو برسانیم. یعنی بازار چین بیست برابر بازار ایران است. نکته دوم این که این یک تصمیم انفرادی شرکت‌ها است.”
“انجمن نمی‌تواند به شرکت‌ها بگوید اگر برای مثال رسیدید به دویست میلیون دلار حالا باید چه کاری کنید. در حقیقت ما این نفوذ و قدرت را روی شرکت‌ها نداریم. تصور ما این است که شرکت‌هایی که در این جا کسب و کار دارند و احساس می‌کنند که بازار این جا کشش لازم را دارد یا ثبات سیاسی و اقتصادی وجود دارد خودشان به این نتیجه خواهند رسید و خواهند آمد. ما نه می‌توانیم زمانی تعیین کنیم نه عدد و رقمی بدهیم. این خود شرکت‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند. دولت آلمان یا انجمن‌ها نمی‌توانند آنها را مجبور به این کار کنند.”
در ادامه دیانتی از انجمن تولیدکنندگان لوله پلی‌اتیلن نیز پرسش خود را چنین مطرح کرد”
“نمایندگان شرکت‌های چینی ماشین‌آلات چین را به صورت ریالی و اقساطی به خریداران ایرانی عرضه می‌کنند. تسهیلات ارزی در این جا به دلیل نوسانات نرخ ارز چندان مورد استقبال تولیدکنندگان نیست. آیا آلمانی‌ها هم می‌توانند چنین امکاناتی را برای تولیدکنندگان ما ایجاد کنند. گفتنی است با چند ماشین‌ساز آلمانی که در این باره صحبت شد چنین کاری را مقدور نمی‌دانستند. آیا در آینده چنین چیزی امکان‌پذیر خواهد بود یا نه؟”
کومن در پاسخ این پرسش گفت: “ممکن است این راه‌کار خوبی باشد. خوشحال خواهیم شد اگر راه‌کاری به ما بدهید که ماشین‌سازان چینی چگونه این کار را انجام می‌دهند. یوزانس است یا این که چند درصد بهره دارد؟ اگر توضیحات بیشتری به ما بدهید ما آن را به اطلاع شرکت‌های آلمانی می‌رسانیم.
آخرین پرسش‌ها را رضا نورائی سردبیر ماهنامه صنعت بسته‌بندی پرسید. نورائی پرسش اول را که مربوط به عملکرد صنعت آلمان در زمان تحریم بود چنین بیان کرد: “در سمیناری که چندی پیش برای معرفی نمایشگاه Drinktec در تهران برگزار شد نماینده اتحادیه ماشین‌سازان آلمان VDMA آقای کلمنتس ابراز داشت که “ما در زمان تحریم شتابزده عمل کردیم و امکان ارتباط بانکی از مسیرهایی وجود داشت اما ما دقت نکردیم و همه سراسیمه به استقبال تحریم رفتند. من فکر می‌کنم هر دو طرف ایرانی و آلمانی باید در ترمیم این جاده خراب همکاری کنند.”
کومن در پاسخ گفت: “ما تا جایی که ممکن باشد از شرکت‌ها اطلاعات می‌گیریم و اطلاعات بانک‌ها و کانال‌های موثقی رو که آنها به طور قانونی از آن طریق کار می‌کنند در اختیار اعضا قرار می‌دهیم. ولی ما به عنوان یک انجمن یا NGO نمی‌توانیم همه کانال‌های ممکن را ردیابی کنیم. ما از اعضای خود می‌خواهیم که فقط از کانال‌های رسمی کار خود را انجام دهند. دوران تحریم و هر نوع عملکردی که ما در این دوران داشتیم (مثلا شتابزدگی) دیگر گذشته و در ادامه مسیر همکاری از راهنمایی شما هم استفاده می‌کنیم.”
نورائی در پرسش دوم به نوع برنامه‌ریزی انجمن ماشین‌سازان آلمان در نمایشگاه انتقاد داشت و گفت: “بعضی از شرکت‌هایی که در گروه VDMA برای شرکت در نمایشگاه ایران‌پلاست آمده‌اند بهتر بود در سایر نمایشگاه‌های تخصصی شرکت کنند تا به موفقیت بیشتری در بازار ایران برسند. برای مثال بخش زیادی از مشتریان شرکت Herrmann از ماشین‌سازان صنعت بسته‌بندی هستند که بازدیدکننده نمایشگاه ایران‌پلاست نیستند. پس این شرکت از تمام ظرفیت‌های موجود در بازار ایران بهره نخواهد گرفت. آیا بهتر نبود مدیریت دقیقتری انجام می‌شد تا شرکت‌های آلمانی در بازارهای تخصصی خود حضور پیدا کنند؟”
پاسخ نماینده VDMA به این پرسش تا حدی منفعلانه بود. کومن گفت: “برگزارکنندگان نمایشگاه در کشورهای دیگر اطلاعات را از مدتها قبل در اختیار شرکت‌کنندگان و علاقمندان قرار می‌دهند. در ایران تا امروز این اتفاق نیفتاده است.”
“شاید قسمتی از این مشکل تقصیر ما باشد اما قسمتی هم تقصیر برگزارکننده ایران‌پلاست بوده که اطلاعات لازم را در اختیار شرکت‌کنندگان نمی‌گذارد. این را هم باید اضافه کنم که مدتها است ما با شرکت بازرگانی پتروشیمی NPC به عنوان برگزارکننده نمایشگاه ایران‌پلاست درباره تاریخ برگزاری نمایشگاه در حال گفت و گو هستیم. در این مورد نظرات مختلفی وجود داشته است. ما سعی و تلاش خود را انجام می‌دهیم اما این یک موضوع دوطرفه است.”
جمع‌بندی
انتظارات یکجانبه و زیاد از حد اروپائیان بخوبی نشانگر آن است که آنها هم به قدر کافی از تحریم‌های ایران آسیب دیده‌اند.
اما بن‌بست فروش با ناتوانی در خرید با هم فرق دارد. توقعات اروپائیان در ایران مانند انتظارات آن روستایی است که برای کار به شهر می‌آید و فکر می‌کند در شهر پول بی حساب ریخته است. نمایندگان VDMA به ایران می‌آیند فقط برای این که پول‌های باد کرده ایرانیان (به زعم ایشان) را به سوی شرکت‌های آلمانی روانه کنند. ایشان متوجه نیستند که همان‌طور که با شرکت در تحریم اقتصاد ایران را نابود کردند حالا باید برای جانشینی به جای آسیایی‌ها در صنعت ما، هزینه بازارسازی خود را بپردازند.
هیچ جاده‌ای برای ایشان فرش نشده بلکه زیرسازی جاده هم تخریب شده است. همه کسانی که میخواهند از این جاده بهره‌برداری کنند باید در بازسازی و ترمیم آن مشارکت کنند. در این جا و در چنین وضعیتی فروختن و پول گرفتن مشارکت معنی نمی‌شود. بلکه توقع بیجایی است که بسادگی و بسرعت اجابت نخواهد شد.
عقل حکم می‌کند آنها که در تمام دوران تحریم رفتاری منفعلانه و عافیت‌طلبانه داشتند پس این سالها برای ورود به بازار هشتاد میلیون نفری ایران دوراندیش‌تر بوده و برنامه‌ریزی قوی‌تر داشته باشند.
