افزايش ماندگاري محصولات غذايي كار خوبي است كه از نظر اقتصادي نيز فايده دارد. هر چه عمر مواد غذايي داخل بسته‌بندي را بالاتر ببريم ميزان كالاهاي مرجوعي كه به خاطر انقضاي تاريخ مصرف از بازار به كارخانه برمي‌كردند كمتر مي‌شود. از طرفي آمار تلفات و آسيب بر اثر مصرف كالاهاي تاريخ گذشته نيز پايين مي‌آيد.
محصولات خوراكي زيادي وجود دارند كه براي پاك شدن آنها از ميكروب‌ها بايد از فرايند پاستوريزاسيون عبور كرده و بعد از آن يا در حين آن به داخل بسته‌بندي ريخته شوند. از جمله آنها مي‌توان به كچاپ اشاره كرد.
طبق اخبار رسيده طرح توليد داخلي مواد PET مناسب براي عمليات “پركني داغ” (Hot-Fill) در دست مي‌باشد. PET يا همان پت كه بطري آب و نوشابه آن بسيار مشهور مي‌باشد بخودي خود در برابر دماي پاستورزاسيون كه بالاي هفتاد درجه سانتي‌گراد است تحمل ندارد. بهترين روش پر كردن مايعات خوراكي اين است كه مظروف با همان حرارت بالا كه ميكروب‌ها را نابود مي‌كند وارد ظرف شود. اين كار باعث مي‌شود ظرف نيز بر اساس حرارت بالا عاري از ميكروب مي‌شود. به شرطي كه ظرف در برابر حرارت تحمل داشته باشد.
مواد پت غير از نوع معمولي كه براي غير پركني داغ استفاده مي‌شود گونه ديگري نيز دارند كه گاهي تا هشتاد درجه حرارت را هم تحمل كرده و هيچ مهاجرت يا تغيير شكلي ندارد. اين نوع از مواد پت كه معمولا گريد بطري آن مورد مصرف قرار مي‌گيرد براي محصولات پاستوريزه ايده‌آل است.
از آن جا كه نفوذناپذيري پلي‌اتيلن ترفتالات يا همان پت بهتر و بالاتر از HDPE است در صورت در دسترس و اقتصادي بودن پت مناسب پركني داغ بهتر است از آن به جاي HDPE استفاده شود. زيرا هم عمليات پركني داغ در بهترين كيفيت و كوتاهترين زمان انجام خواهد شد و هم قدرت بازدارندگي پت باعث حفظ كيفيت محصول شده و زمان ماندگاري و عمر فروشگاهي آن بالا مي‌رود. اين امر از نظر اقتصادي سودمند است زيرا تعداد محصولات سالم و بدون بازگشت را بالا مي‌برد.
با اين حال يكي از مشكلات پيش روي استفاده از بطري‌هاي پت مناسب پركني داغ تغييرات اجباري در سيستم بادكن بطري است. اين تغييرات هزينه زيادي دارد كه نمي‌توان باساني از آن گذشت. البته در مجموع و در نهايت استفاده از پت در پركني داغ اقتصادي‌تر است اما از آن جا كه ممكن است مراحل آن توسط واحدهاي مستقل از هم انجام شود هر واحد صنعتي (مثلا توليدكننده ظروف) به سرمايه‌گذاري لازم براي انجام آن فكر مي‌كند. بديهي است كه بيشترين سرمايه‌گذاري تجهيزات مربوط به واحدهاي بادكن ظروف است كه تا هفتاد درصد نوع معمولي افزايش خواهد داشت. اين نوع از پت را هيت‌ست مي‌گويند.
Hot-Fill PET
بسياري از محصولات غذايي مانند ترشي، مربا، شور و امثال آنها كه به دليل حساسيت به آلودگي با روش پركني داغ و در شيشه پر مي شوند مي توانند در ظروف پت هات فيل پر شوند
در اين ميان اما خبر خوشي وجود دارد. مي‌توان نوعي از مواد پت بركني داغ را داشت كه نياز به تغييرات در خط بادكن نداشته باشد. يعني هيت‌ست نيست. بله نوعي از مواد پت پركني داغ وجود دارد كه با خطوط معمولي بادكن كار مي‌كند و نياز به افزايش سرمايه‌گذاري و تغيير خط ندارد. بديهي است كه اين نوع از پت بسيار خوب و مناسب حال ما است. سقف تحمل دمايي اين گونه پت به سقف دماي تحمل شده توسط پت هيت‌ست نمي‌رسد. اما محدوده دماي پاستورزاسيوني را كه اغلب محصولات رايج پركني داغ نياز دارند مانند ترشي، شور، مربا، كچاپ، شربت‌ها و تونل پاستور آبجو را تحمل كند.
خوشبختانه واحد توليدكننده مواد پت پركني داغ در ايران توليد اين نوع از پت را در دستور كار خود قرار داده و اگر همه چيز با موفقيت پيش برود تا يكي دو سال ديگر بسياري از محصولات حساس به آلودگي در ايران از طريق پركني داغ در ظروف پتHot-Fill پر خواهند شد.
اين يعني امنيت بيشتر در مواد غذايي حساس به آلودگي ميكربي. همچنين اين تحول باعث كاهش ضايعات مواد غذايي و شايد كاهش قيمت كالا شود. زيرا درصدي از بهاي محصولات غذايي را هزينه ضايعات در چرخه توزيع و انبارداري تشكيل مي‌دهد. در حال حاضر محصولاتي كه در نبود ظرف پلاستيكي مناسب كه ماندگاري و ظاهر مورد نظر را تامين كند از ظروف شيشه‌اي استفاده مي‌كردند با استفاده از اين نوع پت با كاهش قابل توجه هزينه ظروف شكسته مواجه خواهند شد. اين مشكل در صنايع مربوطه هم پيش از توليد و هم درچرخه توزيع و مصرف وجود داشت.
واحدهاي بزرگ و معروف توليد ظروف پلاستيكي بخصوص آنها كه ظروف پت توليد مي‌كنند و واحدهايي كه ظروف HDPE آنها در خطوط پركني داغ مورد استفاده قرار مي‌گيرد از هم‌اكنون بايد به فكر تغيير در خطوط توليد ظروف خود باشند. همچنين اين واحدها بايد با آگاهي كامل از تغييراتي كه از خطوط پركني تا واحد ارتباط با مشتري رخ مي‌دهد آموزش‌هاي لازم در مورد تهديدها و فرصت‌هاي آن را ديده و از مواردي كه بايد به مشتريان اطلاع داده شود آگاهي يابند.
تغيير از HDPE به PET تغييرات ظاهري و حجمي در ظروف را هم به دنبال خواهد داشت. ظروف جديد ناركتر هستند و از مواد كمتري در ساخت آنها استفاده شده بنا بر اين ظرفيت ظروف بالاتر خواهد رفت. اين به معني تغيير در طراحي ساختار ظروف يا خط توليد يا برچسب كالا يا قيمت و يا هر مورد ديگر مربوط به كالاست. در واقع همه چيز بايد با برنامه صورت گيرد.
علاقمندان به كسب اطلاعات بيشتر در اين زمينه مي‌توانند با ماهنامه صنعت بسته‌بندي در ارتباط باشند.
