افشین فخر
عامل توسعه خوشه بسته‌بندی استان قزوین
اهمیت بسته‌بندی و نقش تعیین‌کننده آن در حفظ و نگهداری، شکیل شدن کالا، سهولت حمل و نقل، طول عمر محصول، استحکام و قیمت تمام شده آن و بسیاری از موارد دیگر بسیار حائز اهمیت است. تا جایی که برخی اوقات نحوه بسته‌بندی بیش از کیفیت آن در جلب مشتری تاثیرگذار است.
در سال‌های اخیر مطالب متعددی در خصوص عدم بسته‌بندی مناسب محصولات در کشور به صورت مقالات پژوهشی و تحقیقی و اخبار منتشر شده است. محصولات تولیدی در کشورمان که با کیفیت بسیار خوب و حجم بالا تولید می‌شوند ولیکن به دلیل بسته‌بندی نامناسب قابل عرضه در بازارهای جهانی نیستند و در اکثر موارد بالاخص در زمینه محصولات کشاورزی و باغی به عنوان مثال زعفران، خرما، کشمش و زیتون و غیره صادرات آنها به صورت فله صورت می‌گیرد و حاشیه سود حاصل از بسته‌بندی مناسب سهم کشورهایی می‌شود که محصولات ایران را به صورت بسته‌بندی ثانویه می‌خرند و در بسته‌بندی های شکیل و مناسب یا به عبارت دیگر مشتری‌پسند در بازارهای هدف خود عرضه می‌کنند.
علی‌رغم تحول و رشد صنعت بسته‌بندی در چند سال گذشته در کشور، همچنان صنعت بسته‌بندی ما فاصله‌ای چشمگیر با کشورهای رقیب دارد. وضعیت بازارهای صادراتی ما بیانگر ضعف و عدم توجه شایسته به این صنعت و ارائه مناسب محصولات کشور در مقایسه با دیگر کشورها می باشد. تمامی این مسائل به دلیل عملکرد جزیره‌ای و اقدامات غیر منسجم و یکپارچه‌ای است که به صورت پراکنده در هر سازمان و ارگان دولتی و خصوصی و مراکز تخصصی کشور انجام شده و یا انجام می‌شود. تعریف دقیق و مشخصی از جایگاه و متولی صنایع بسته‌بندی در کشور وجود ندارد.
در پروژه توسعه خوشه صنعتی بسته‌بندی اقداماتی موثر در زمینه توسعه این صنعت صورت گرفته است و بسترهای مناسبی در راستای توسعه این صنعت ایجاد شده است.
پروژه توسعه خوشه صنعت بسته‌بندی استان قزوین با پتانسیل نزدیک به 300 بنگاه کسب و کار اقتصادی در زمینه تولید محصولات بسته‌بندی در پنج گروه، پلیمری، سلولزی، شیشه‌ای، فلزی و ماشین‌آلات بسته‌بندی با اشتغال بالغ بر7000 نفر در سال 1391 فعالیت خود را به عنوان اولین خوشه استان آغاز نموده است، که دال بر تمرکز و تعدد بالای واحدهای صنعتی بسته‌بندی در این استان بوده و همچنین تاکیدی موکد بر اهمیت و نقش این صنعت در ارتباط با صنایع دیگر و نقش آن در بحث توسعه بازار صنایع است.
در نگاهی فراتر توسعه خوشه صنعت بسته‌بندی به لحاظ این که موضوع بسته‌بندی در باقی خوشه‌های صنعتی کشور به عنوان آخرین حلقه زنجیره تامین قرار دارد به عنوان خوشه مادر می‌تواند هدف خود را ارائه خدمات در تمامی زمینه‌های مورد نیاز ذینفعان و خوشه‌های دیکر قرار دهد.
این خوشه در ابتدای شروع فعالیت خود برنامه‌های عمل مختلف در حوزه‌های مختلف اعم از حساس‌سازی، شبکه‌سازی، آموزش، توسعه تکنولوژی، توسعه بازار ذینفعان خود تدوین نموده و در طی دو سال گذشته از آغاز فعالیت آن اجراء شده است. یکی از چشم‌اندازهای بسیارحائز اهمیت خوشه صنعتی بسته‌بندی استان قزوین در افق سال 1396 عضویت در سازمان بین‌المللی مرتبط با صنعت بسته‌بندی از جمله، اتحادیه بسته‌بندی آسیا APF و شناخته شده در سازمان جهانی بسته‌بندی WPO است.
در راستای دستیابی به این چشم‌انداز اقدامات متعددی صورت گرفته که ماحصل آن تشکیل شبکه سخت در حوزه دسته محصولات پلیمری در غالب تعاونی، و ایجاد شبکه نرم در حوزه دسته محصولات سلولزی بوده است که بستر مناسبی در این صنعت در راستای ایجاد متولی و جایگاهی در صنعت بسته‌بندی کشور به وجود آمده است، که هدف از ایجاد این متولی حل مسائل و معضلات این صنعت با توجه کافی به توسعه ارتباطات بین‌المللی و استفاده از تجارب و اصول جهانی، حمایت از توسعه صنعت بسته‌بندی در داخل کشور، حمایت از صادرات محصولات ایران به بازارهای منطقه‌ای و جهانی به واسطه تمرکز بر این صنعت و توسعه و پیشرفت آن، ایجاد تعامل موثر با دست‌اندارکاران این صنعت در بخش خصوصی و دولتی در داخل و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود به واسطه توانمندسازی ایشان و در صورت لزوم ظرفیت‌سازی در حوزه‌های مورد نیاز از طریق مطالعه و بررسی جامع و یکپارچه، برقراری ارتباطات اثربخش در خارج از کشور، ایجاد شبکه‌ای فراگیر از ذینفعان این صنعت در تمامی حوزه‌های صنعت بسته‌ای اعم از تولیدکنندگان در حوزه دسته محصولات پلیمری، سلولزی، شیشه‌ای، فلزی و ماشین‌آلات، شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، مجلات و نشریات، مراکز آموزشی و دانشگاهی، سازمان‌ها، و ادارات و ارگان‌های مرتبط می‌باشد که یکی از اهداف و ماموریت‌های این شبکه برقراری ارتباطات بین‌المللی و اجرایی نمودن موضوع عضویت در سازمان‌های بین‌المللی بسته‌بندی باشد.
در این راستا با عنایت به زیرساخت‌های به وجود آمده در پروژه توسعه خوشه صنعتی بسته‌بندی رویدادی بین‌المللی تحت عنوان جشنواره برترین‌های صنعت بسته‌بندی کشور در اسفند ماه سال جاری برگزار خواهد شد، که برای اولین بار تعداد کثیری از دست‌اندرکاران این صنعت کشور اعم از تولیدکنندگان، ادارات، سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی، مراکز آموزشی و دانشگاهی معتبر کشور، مراکز مالی، تشکل‌های فعال در این صنعت، و همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی خارجی در کشور گرد هم خواهند آمد فرصت مناسبی برای رسیدن به اهداف مذکور و نیل به چشم‌انداز خوشه ایجاد خواهد شد.
