صنعت از پیش آگاه شده است. طبق مطالعه‌ی انجام شده توسط موسسه سلطنتی تکنولوژی ملبورن در استرالیا، ساخت بسته‌های مناسب می‌تواند به کاهش چشمگیر ضایعات مواد خوراکی بیانجامد. از این رو متخصصین در حال کار روی ایده‌های جدید در زمینه ماشین‌آلات بسته‌بندی، تکنولوژی فرآوری مربوطه و بسته‌های “هوشمند” هستند.
در حال حاضر در مجموع، 100 شرکت از سراسر زنجیره ارزش خوراکی از تولید، خرده‌فروشی و بسته‌بندی تا لُجِستیک در طرح SAVE FOOD همکاری می‌کنند. این طرح، یک پروژه مشترک به رهبری FAO (سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد) است که برنامه زیست‌محیطی سازمان ملل متحد (UNEP) و شرکت نمايشگاهي دوسلدورف هم در آن نقش دارند.
هدف این همکاری، تقویت تعامل بین صنعت، فعالیت‌های تحقیقاتی، حوزه سیاسی و جامعه مدنی پیرامون موضوع ضایعات خوراکی‌هاست. کاهش فساد نیز در بخش Innovationparc Packaging یک موضوع محوری است.
در این زمینه اقدامات متعددی باید انجام شوند. برای مثال کشاورزان در آفریقا ابتدا باید مجاب شوند که به جای ارسال بدون محفظه محصولات خود، بهتر است آنها را در محل اولیه بسته‌بندی کنند. در این جا نیازی به فناوری‌های پیشرفته نیست و تنها آموزش محلی افراد لازم است. به این منظور طی سال‌های پیش، نمایندگان شرکت‌هایی از قبیل بوش به همراه ماشین‌آلات بسته‌بندی به منظور معرفی مزایای بسته‌بندی خوراکی‌جات برای کشاورزان به کشورهای نوظهور و در حال توسعه سفر کرده‌اند.
از طرفی مبارزه با ذهنیت اسراف‌گرا در جهان غرب دشوارتر است. طبق یک تحقیق انجام شده توسط مشاوران مدیریتی Partner+Berndt، 20 تا 25 درصد مواد خوراکی در اروپا حتی با وجودی که همچنان قابل مصرف هستند دور ریخته می‌شوند.
یک عامل سهیم در این مساله، درج عبارت “بهترین زمان مصرف…” است که باید بر روی تمامی بسته‌های حاوی مواد خوراکی اعلام شود و عموما وقتی این زمان فرا رسد خوراکی دور ریخته می‌شود. اما عبارت “بهترین زمان مصرف…” به این معنا نیست که مواد خوراکی بعد از فرا رسیدن زمان اعلام شده، دیگر قابل خوردن نیست بلکه تنها به معنای احتمال تغییر رنگ و قوام آن پس از زمان اعلام شده است.
بسته‌های بزرگ که کماکان فراگیر هستند این مشکل را حادتر می‌کنند و غالبا “بهترین زمان مصرف…” پیش از مصرف تمامی محتویات بسته توسط مصرف‌کننده فرا می‌رسد.
بسته‌های کوچکتر و سفارشی می‌توانند در این خصوص راهگشا باشند. Christian Traumann مدیر عامل شرکت باواریایی متخصص بسته‌بندی MULTIVAC Sepp Haggenmüller می‌گوید: “برای نمونه از نظر ما بسته‌های چندتایی (portioned packages) برای خانوارهای تک نفره می‌توانند ضایعات مواد خوراکی را کاهش دهند.”
راهکارهای خلاقانه بسته‌بندی
رویکرد دیگر در مقابله با تولید زباله و فساد محصولات خوراکی، گزارش دادن پیوسته شاخص‌های تازگی، زمان/دمای محصول از طریق بسته است. نکته مفید در مورد این قابلیت‌ها آن است که برای مثال، هر گونه وقفه در زنجیره سرمایش محصول را اطلاع می‌دهند. به عنوان نمونه، شرکتهای BASF و Swiss Freshpoint مدتی است که لیبل‌های حاوی یک رنگدانه‌خاص را تولید می‌کنند که مستقیما روی بسته چاپ می‌شوند و رنگ آنها در صورت فساد محتویات بسته تغییر می‌کند.
تحقیقاتی نیز بر روی بسته‌های معروف به “اکتیو” در حال انجام است که با محتویات خود برهمکنش دارند. برای نمونه، بطری‌های PET با جاذب‌های اکسیژن همچون آهن واکنش داده می‌شوند تا تاریخ انقضای نوشیدنی‌های حساس به اکسیژن از قبیل آبجو و آبمیوه افزایش یابد. همچنین فیلم‌های غنی‌شده با نگهدارنده‌هايي مانند اسيد اسکوربیک وجود دارند که از تجمع میکروب‌ها روی مواد خوراکی جلوگیری می‌کنند.
البته انتقاداتی هم به اثرگذاری افزودنی‌های شیمیایی بر بسته‌های فعال وارد شده است. به این منظور محققان موسسه مهندسی فرآوری و بسته‌بندی فرانهوفر در فرایتزینگ استان باواریاي آلمان در حال کار بر روي توسعه مواد آنتی‌میکروب با پایه عصاره‌های گیاهی مانند رُزماری هستند.
Sven Sängerlaub محقق مواد در این موسسه می‌گوید: “به این ترتیب، تولیدکنندگان مواد خوراکی می‌توانند در جهت تحقق خواسته مصرف‌کنندگان مبنی بر استفاده از محصولات طبیعی و سالم گام بردارند.”
با این وجود، نقص بسیاری از بسته‌های محافظ مواد خوراکی، هزینه‌بر بودن نسبی تولیدشان است. برای مثال اگر ساخت یک بسته مستحکمتر مستلزم استفاده از ماده بیشتری باشد، منابع بیشتری برای تولید آن لازم است. بنابراین کارورزان در حال تلاش برای جبران هزینه بسته‌های “هوشمندتر” با صرفه‌جویی اقتصادی در سراسر زنجیره ارزش مواد خوراکی هستند. همچنین سازندگان ماشین‌آلات بسته‌بندی در حال تلاش به منظور ارتقای بازدهی خطوط خود با افزایش میزان اتوماسیون و بهینه‌سازی فرآیندها می‌باشند.
برای نمونه مدیر بازاریابی شرکت MULTIVAC خانم Valeska Haux می‌گوید برای مشتریان خود فناوری‌های نوآورانه‌ای را ارائه می‌دهد که تولید کمترین میزان زباله ممکن حین فرآیند را تضمین می‌کنند. او اضافه می‌کند که این کار به کمک ابزارآلات ماشین پیشرفته مانند ابزارهای برش انجام می‌شود. همچنین طبق گفته او تعبیه مدول‌های جابجایی در خطوط بسته‌بندی نیز کنترل کیفیت بسته‌به‌بسته را برای محافظت حداکثری از مصرف‌کننده تضمین می‌کند.
Dülfer Mathias مدیر عامل شرکت Weber Maschinenbau هم می‌گوید: “ما ارتقای بازدهی و بهداشت خطوط تولید خود و جلوگیری از ایجاد زباله حین تولید را مد نظر داریم. ” این شرکت متخصص ساخت ماشین‌های برش با عملکرد سطح بالا بوده و پيوسته در حال اصلاح خطوط خود است. در جدیدترین ماشین‌های این شرکت، فناوری‌های نوآورانه تیغه، ایده‌های عملکرد شهودی (intuitive) و طراحی باز، همگی منجر به دستیابی به سهولت عملکرد، دسترسی‌پذیری و قابلیت بازرسی مناسب و پاکسازی ساده شده‌اند.
Dülfer می‌گوید:” تمامی این ویژگی‌ها به ارتقای بازدهی، قابلیت اطمینان و بنابر این افزایش پایداری تولید کمک می‌کنند.”
بسته‌بندی مواد خوراکی به طور مطمئنتر و با بهره‌وری بیشتر، هدف شرکت اسپانیایی سازنده ماشین‌آلات به نامULMA Packaging نیز هست. این شرکت در زمینه تمامی فناوری‌های بسته‌بندی از جمله بسته‌های کیسه تیوبی تا دستگاه‌های کشش عمیق فعالیت دارد. این شرکت اسپانیایی در اينترپک 2014 سیستم‌های جدید کشش عمیق برای بسته‌های پوستی (اسکين‌پک) را به معرض نمایش گذاشت. کارکرد اصلی این نوع بسته‌بندی، افزایش طول عمر محصول در قفسه فروشگاه و همچنین جلوگیری از اتلاف مایع به علت تبخیر است. این کار مانع رشد میکروب‌ها می‌شود.
ULMA همچنین یک دستگاه کنترل جدید را برای تمامی مدل‌های ماشین با نرم‌افزار دوستدار کاربر تولید کرده است. به گفته سازنده، این کنترل که جدیدا ساخته شده “ارتقای چشمگیر بهره‌وری را برای تمامی سیستم‌ها” تامین می‌کند. نوآوری‌های سازندگان حاکی از آن است که مجموعه کاملی از استراتژی‌های بسته‌بندی برای جلوگیری از ضایعات خوراکی‌جات توسعه داده شده‌اند و بسیاری از آنها با کمک بهبودهای در حال پیشرفت در زمینه کارآمدی فناوری تولید و با قیمت معقول در مقیاس صنعتی قابل کاربرد می‌باشند.
